کیومرث در متون اسطوره‌ای ایران به عنوان نخستین انسان، نخستین پیامبر و نخستین پادشاه معرفی شده است. در متون فارسی و عربی بجا مانده از سده‌های نخستین پس از اسلام، اغلب کیومرث به عنوان نخستین پادشاه معرفی شده است. بنظر می‌رسد این وجه از شخصیت کیومرث بازماندة روایت‌ها و خدای نامه‌های غیر رسمی و غیر حکومتی پیش از اسلام بوده باشد که بیش‌تر در مناطق شرقی فلات ایران رواج داشته است و نسخه‌ای از آن در دس...

یزدگرد یکُم. 399-420 میلادی با دوری جستن از جنگ با امپراتوری روم که خود سخت گرفتار شورش‌ها و آشفتگی‌های سیاسی بود و پایان بخشیدن به پیگردها و آزارهای گهگاه مسیحیان و یهودیان، هم بزرگان ایرانی خواهندۀ جنگ با دشمن دیرینۀ ایران را به خشم آورد و هم آزردگی و ناخشنودی موبدان زردشتی را که هیچگاه چشم دیدن بردباری مذهبی شهریاران ایران و گسترش فزایندۀ آموزه‌های مذهبی بیگانه در ایران را نداشتند. از این‌رو،...

اکثر محققین تاریخ و ادیان بر این باورند که مزدک پیش از آنکه یک دین­آور باشد. به عنوان یک اصلاحگر اجتماعی( (reformistاست؛ که به مبارزه بر علیه اوضاع نا مساعد زمان خود برخاسته و با نفوذ به دستگاه حکومت قباد ساسانی توانست پیروان زیادی را به دور خود جمع نماید. هدف اصلی مزدک برپا کردن نهضتی بر علیه مقررات ناعادلانه دردولت ساسانیان و درهم شکستن سنت­های منحط اجتماعی جامعه­ی کاستی آن عهد بوده است، مزدک...

دهقانان (دیهگانان) به عنوان نمایندگان طبقه متوسط در ایران پیش از اسلام ، درتحولات درونی جامعه همواره حضوری فعال داشتند و خصوصا در عصر ساسانی بهعنوان حلقه ارتباطی میان حکومت مرکزی، اشراف آریائی تبار، موبدان زرتشتی و تودهمردم به شمار می رفتند. از آغاز فتوح اسلامی و سپس در طول سده های اول و دومهجری نقش آنهادر تحولات ایران بارزتر گردید، به گونه ای که دهقانان، بخش عمده ایاز تحولات اقتصادی و اجتماعی ...

در عصر ساسانی با رسمیت‌‌یافتن دین زردشتی شاهد قدرت‌گرفتن روحانیان زردشتی و تشکیل سلسله‌مراتب آنان و ظهور دو گروه قدرتمند موبدان و هیربدان هستیم. تقریباً همة محققان بر سرِ اینکه پیشینۀ موبدان عصر ساسانی طایفۀ مغان مادی بوده است، توافق نظر دارند اما خاستگاه هیربدانِ عصر ساسانی شناخته نیست. بیشتر منابع، جایگاه هیربدان را در استخر پارس گفته­ و آنان را وابسته به مناسک ایزدبانو اناهیتا دانسته­اند. اما پ...

ایران زمین در برهه های مختلف تاریخ، مورد تهاجم اقوام بیگانه بوده و آثار مکتوب ایرانی اعمّ از کتاب های دینی، علمی، تاریخی و ... بارها در معرض زوال و نابودی قرار گرفته است. اَسناد متعدّد تاریخی به تاریخچ? این امر اشاره داشته اند و نیز گواهی می دهند که میراث مکتوب ایرانی از طریق باز تحریر یا تالیف مجدّد و نیز ترجمه در معرض بازیافت قرار گرفته و اِحیاء شده اند و بسیاری از تألیفات و ترجمه های علمی، تاریخی...

اکثر محققین تاریخ و ادیان بر این باورند که مزدک پیش از آنکه یک دین­آور باشد. به عنوان یک اصلاحگر اجتماعی( (Reformistاست؛ که به مبارزه بر علیه اوضاع نا مساعد زمان خود برخاسته و با نفوذ به دستگاه حکومت قباد ساسانی توانست پیروان زیادی را به دور خود جمع نماید. هدف اصلی مزدک برپا کردن نهضتی بر علیه مقررات ناعادلانه دردولت ساسانیان و درهم شکستن سنت­های منحط اجتماعی جامعه­ی کاستی آن عهد بوده است، مزدک...

یزدگرد یکُم. 399-420 میلادی با دوری جستن از جنگ با امپراتوری روم که خود سخت گرفتار شورش ها و آشفتگی های سیاسی بود و پایان بخشیدن به پیگردها و آزارهای گهگاه مسیحیان و یهودیان، هم بزرگان ایرانی خواهندۀ جنگ با دشمن دیرینۀ ایران را به خشم آورد و هم آزردگی و ناخشنودی موبدان زردشتی را که هیچگاه چشم دیدن بردباری مذهبی شهریاران ایران و گسترش فزایندۀ آموزه های مذهبی بیگانه در ایران را نداشتند. از این رو،...

زرتشتیان مطالعه دربار? متن اوستا را بلافاصله پس از درگذشت زرتشت آغاز کردند. آنها ترجمه و تفسیری بر اوستا نوشتند که زند نامیده می شود متن زند وندیداد به نسبت زند قسمت های دیگر اوستا ترجمه بهتری به دست می دهدچرا که متن اوستایی ونددیداد برای مترجمان پهلوی آشنا تر از بخش های دیگر اوستا بوده است. بعلاوه متن زند وندیداد دارای تفسیرها و توضیحات مفصلی است که بر ترجمه لفظ به لفظ متن اوستایی افزوده شده ا...

کیومرث در متون اسطوره ای ایران به عنوان نخستین انسان، نخستین پیامبر و نخستین پادشاه معرفی شده است. در متون فارسی و عربی بجا مانده از سده های نخستین پس از اسلام، اغلب کیومرث به عنوان نخستین پادشاه معرفی شده است. بنظر می رسد این وجه از شخصیت کیومرث بازماندة روایت ها و خدای نامه های غیر رسمی و غیر حکومتی پیش از اسلام بوده باشد که بیش تر در مناطق شرقی فلات ایران رواج داشته است و نسخه ای از آن در دس...