انشاء در لغت به معانی گوناکونی از جمله: زنده کردن، پرورش دادن بالیدن و در زبان عربی به معنای خلق و ایجاد کردن است . در این میان مولانا جلال الدّین محمّد بلخی، که آثارش در فصاحت و بلاغت مخصوصاً مثنوی او که به اوج خود در بلاغت رسیده است زبانزد خاص و عام می باشد و بکار گیری انواع انشاء در مثنوی زیبایی و گیرایی آن را دو چندان کرده است. در این پژوهش سعی بر آن شده است که به بررسی انواع انشاء و جنبه های...

چکیده مولانا جلال الدین بلخی شاعر و عارف بزرگ ایران، در قرن هایی پیش از پیدایش علم روانشناسی در آثار خود بویژه در مثنوی الگویی دقیق از منش و رفتار اصیل انسانی در برخورد با باورهای غیرمنطقی و منطقی ارائه داده است. او به عنوان انسان شناس مسلمان، آرا و نظراتش پیش از روانشناسان انسان گرای غرب، پرده از رفتارها و واکنش های آدمی در مسیر زندگی و در برخورد با مشکلات و نابسامانی ها برداشته است. مقاله حاض...

رنج، از سویی مسئله‏ای وجودی است که هر انسانی را به تأمّل دربارۀ چرایی می‏کشاند و از سوی دیگر، مسئله‏ای کلامی ـ فلسفی است که عدل الهی و یا حتی وجود خدا را به چالش می‏کشد. بدین جهت متفکّران دینی به موضوع چیستیِ رنج، انواع رنج، علل آن و آثار و نتایج آن پرداخته‏اند. در این تحقیق نشان خواهیم داد که مولانا، در باب رنج‏ها به نوعی نعل واژگونه معتقد است؛ در پس قهرهای ظاهری، لطف حقیقی می‏بیند و پشت لطف‏های ...

مثنوی مولوی از آثار ارزنده ای است که می تواند از زاویۀ روان کاوی بررسی شود. از میان روان کاوان و روان شناسان، نظریات کارل گوستاو یونگ با آثار عرفانی، داستان ها و اسطوره ها قابل تحلیل است. آنچه یونگ را به مولانا نزدیک می کند اهمیت و ارزشی است که وی برای خودآگاهی و کمال قایل است و این همان چیزی است که مولانا در سراسر مثنوی انسان را به سوی آن فرا می خواند. همچنین شناخت مولانا از جنبه های پنهان روا...

خواب و رؤیا از دیرباز مورد توجه انسان بوده و در برخی از دانشها بسیار مورد توجه قرار گرفته است.علوم ادیان، اساطیر، روانشناسی، عرفان و تصوف و ادبیات از جمله دانشهایی هستند که به خواب و رؤیا کم و بیش علاقه نشان داده اند. پژوهش حاضر به بررسی خواب و رؤیا در مثنوی مولوی می پردازد و هدف آن پاسخ به این پرسشها است که:مولوی در مثنوی چگونه با رؤیا برخورد کرده و آنها را چگونه در این اثر شگرف خود به کار گ...

تمثیل یکی از صور خیال است و یکی از انواع تشبیه به شمار می آید. از آنجا که مشبهٌ به در تمثیل معمولاً حسی و ملموس است، می توان از ظاهر آن پی به واقعیت های اجتماعی برد. ادبیات عرفانی ما قسمت عمده ای از گنجینة ادبی ما را شامل می شود و عطار و مولانا کوه موج این دریای عظیم ادب عارفانه هستند. با نگاهی به تمثیل های این دو شاعر بزرگ می توان از ورای آموزه های عرفانی و با دقت در ظاهر داستان های آنان، به واق...

از دیدگاه مولانا ، انسان اهل ،کسی است که فطرت الهی خود را از شائبه ی رذایل پاک نموده و فضایل اخلاقی را در وجود خود ثابت نموده است . مولانا لازمه ی اهلیّت را خالی شدن از صفاتی چون تکبّر ، بدخلقی ، قــیاس، عیب جویی ، ریا و ... می داند پس از این مرحله آراستگی به صفاتی چون تواضع ، مدارا ، صبر ، توبه و ... . از منظر مولانا ، انسان با فطرت پاک متولّد می شود ولی گروهی این فطرت پاک را با ناپاکی و زشتی آل...

این مقاله به بازشناسی تصویر حلاج در آثار مولانا و واکاوی کلام مشهور «اناالحق» می پردازد و می خواهد نگاه مولوی را به احوال و آثار حلاج دنبال کند. مَشرب حلاج که مخالفان او از آن به «اتحاد» و «حلول» تعبیر می کنند، از نظر معتقدان او بیشتر به «استغراق» تعبیر می شود. مولانا در آثارش نام حلاج را به طور مکرّر ذکر کرده است. وی اندیشه حلاج را در آثار خود بازتاب داده و با همه مصایبی که بر حلاج رفته، او را س...

این مجموعه یعنی یادگاه مولانا، با هدف بنیان مرکزی فرهنگی ، جهت شناخت مفاهیم ذهنی و تفکرات مولانا و شمس و انعکاس آن به صورت یک حرکت معمارانه، ایجاد فضاهای متناسب با موضوع و همچنین ایجاد مقبره ای برای مزار شمس طراحی شده است. طراحی این مجموعه از نظر احیا و باز زنده سازی محوطه تاریخی منار شمس و تجدید خاطر تعلق مولانا به ایرانیان حائز اهمیت می باشد. در این پژوهش برای رسیدن به اهداف مورد نظر ، مطال...

با مطالعه در شعر فارسی ملاحظه می‌شود که شعرا از گذشته تا به امروز در اشعار خود از عناصر طبیعت برای مقاصد متفاوتی همچون توصیف، مدح، ذم، تغزل، و مرثیه استفاده کرده‌اند. هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش طبیعت و عناصر آن و میزان کاربرد صور خیال برساخته از عناصر طبیعی در غزلیات دیوان کبیر است. نمود طبیعت در غزلیات مولانا چشمگیر است. این حضور هم ازلحاظ تعداد ابیات و هم ازنظر تنوع عناصر طبیعی به‌کاررف...