پس از فروپاشی عباسیان در بغداد، دستگاه خلافت در سال 659 هجری قمری به مصر انتقال یافت و تا حمله سلطان سلیم در سال 923 هجری قمری پایدار ماند. اقبال جامعه مصر به خلافت عباسی برآمده از زیر ساخت­های تاریخی و اجتماعی خاصی بود که محتاج تحلیل و بررسی است. پرسشی که این مقاله حول محور آن سامان یافته، این است که جامعه مصر با کدام زمینه ها و بسترهای تاریخی به تاسیس و تجدید خلافت عباسی در این سرزمین راغب شد...

خلفای عباسی که قرن‌ها بر سرزمین‌های اسلامی حکمرانی کردند، به توسعه راه‌های آبی به‌ویژه در رودخانه‌ها توجه داشتند. در این میان آنها از دو رودخانه مهم دجله و فرات در کشور عراق، استفاده‌های نظامی، تجاری و توریستی فراوانی می‌کردند و با حفر آبراهه‌ها، کانال‌های متعدد و برداشتن موانع در رودخانه‌های عراق، علاوه بر استفاده‌های تجاری، حمل‌ونقل کالاها و مواد غذای به پایتخت، در برابر هجوم مخالفان خلافت نی...

یکی از مهم‌ترین قیام‌های خراسان علیه خلافت عباسی، قیام رافع‌بن لیث است.این قیام در اواخر خلافت هارون‌الرشید در سال 190 ق در ماوراءالنهر رخ داد و آخرین قیامی بود که در قرن دوم خلافت عباسی را به چالش کشید.رهبر این قیام با بهره‌گیری از نارضایتیِ مردم از رفتار ظالمانه ابن‌ماهان، قتل عام برمکیان و بی‌توجهی به خواسته‌های اهالی خراسان، توانست توده وسیعی از اعراب و ایرانیان آن سامان را گرد خویش آورد.این...

مسجد جامع عباسی در پانزدهم دی­ماه سال 1310 در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این مسجد یکی از شاهکارهای معماری، کاشی­کاری و حجاری در قرن یازدهم هجری قمری (عصر صفویه) است.این مسجد تاریخی یکی از جاذبه­های گردشگری تاریخی و فرهنگی کشور به شمار می­آید. هدف این مطالعه برآورد ارزش اقتصادی- گردشگری مسجد جامع عباسی به عنوان یک جاذبه گردشگری میراثی و اندازه­گیری میزان تمایل به پرداخت افراد با استفاده از روش ...

توقیعات، فنّ نثری متداول در دوره های گوناگون است که در صدر اسلام زایش، و در عصر اموی انتشار یافت و در عصر عباسی به شکوفایی رسید، به اندلس انتقال یافت و سپس در گسترة گیتی پراکنده شد و در فرجام کار، پس از تهاجم سراسر خونبار مغول همچون سایر انواع ادبی، رو به اضمحلال نهاد و اثری از آن باقی نماند؛ امّا در زمان حکومت مملوکیان و عثمانیها جامه‌ای نو بر تن کرد و با نام نگارش انشایی، ‌رویشی دوباره یافت. ت...

عباسیان که با حمایت ایرانیان به خلافت رسیده بودند به دیوانسالاران ایرانـی بـرایاداره امپراطوری  اسلامی توجه خاصی نشان دادند. در میان وزرای ایرانی دربار عباسـیان، دوخاندان آل برمک  و آل سهل از موقعیت بسیار بالا و چشمگیری برخوردار بودند.  اعتبار علمی  و اجتماعی برمکیان به همراه حمایت آنان از ایرانیان بـیش از هـر چیـزموجب خشم و رشک اعرابی شده بود که از حضور و قدرت ایرانیان واهمه داشتند.   این رق...

چکیده : همزمان با رشد و پیشرفت تمدن بشری فرهنگ نام و نام گذاری به وجود آمد که از مهمترین عناصر فرهنگی ملت ها در دوران مختلف تاریخی به شمار می رود . این تنها یک رسم دیرینه میان بشر نمی با شد بلکه این مسئله ، یک سنت الهی نیز است و در پی آن القاب و کنیه ها که زیرشاخه های دیگری از اسم هستند شکل گرفتند . وکم کم بصورت رسمی و غیر رسمی به شکل یک سنت و فرهنگ در میان افراد جامعه اعم ازخلفا و حکام و مردم...

چکیده حکمت در لغت به معنای عقل، عدل وداد، علم و دانش، حلم و بردباری، راستی و درستی، پند و اندرز، فلسفه و... بوده و در قرآن علاوه بر معانی مذکور به معنای دین، حقیقت و کلام خدا هم آمده است. حکمت در ادب عبارت است از جملات کوتاه و دلنشین که حاوی پند و اندرز در زمینه های دینی، اخلاقی، اجتماعی و غیره می باشد؛ و به دو دسته نظری (اعتقادی) و عملی (فضایل اخلاقی) تقسیم می شود. از دیرباز بویژه در عصر ج...

الملخّص: تعتمد هذه الرساله المتواضعه معالجه مدینه البصره من الناحیه العلمیه، و الأدبیه بإعتبارها هی المدینه التـی تحوّلت فـی العصر العباسی إلی مرکز حضاریًّ نشطٍ، یلمّ بین دفّتیه کلّ ما تقتضیه الحضاره الراقیه من علم، و أدب، و رخاء مادی؛ و بعباره أکثر وضوحاً، تعتمد هذه الرساله البحث حول البصره التـی سایرت الرکب الحضاری، و حول ما تمخّضت عنه من عطاء فکری و علوم أدبیه سامیه، راحت تناطح ما انتجته کلّ من المدن ...

ادبیات در قلمرو شعر و شاعری در میان شیعیان از آغاز، جایگاهی بس بلند داشته است .شاید پشتیبانی فرهنگی و تشویق ائمه معصومین (ع) نسبت به شاعران متعهد و هم چنیناثربخشی عمیق شعر در روح و روان انسان ها، انگیزه ای شد تا برخی ازشاعران تلاش کنندتا با زبان رسای شعر، حقّانیت رهبران الهی و حقایق پنهان را به فرهنگ جامعه منتقلسازند، و به دنبال جلب رضایت خدا و اعلام دوستی اهل بیت (ع) و وصول به اجر اخرویباشند نه...