«نماد» اصطلاحی مشترک در عرصه دانش­های گوناگون است؛ اما از منظر علوم بلاغی کلمه، عبارت و یا جمله­ای است که علاوه بر معنی ظاهری، طیف معنایی گسترده­ای را به خواننده القا کند. نمادپردازی از دیرباز در شعر عرفانی وجود داشته است و البته جریان‌های اجتماعی و سیاسی بر آن تأثیر مستقیم دارند؛ بنابراین در شعر معاصر هم از جایگاه پراهمیتی برخوردار است. پژوهشگران عرصه ادبیات انواع مختلفی برای نماد ذکر کرده‌اند...

نمادپردازی نزد تی. اس. الیوت کارکرد ویژه‌ای دارد. الیوت زبان شعر را زبان ویژه‌ای می‌داند که از تناقض، طنز، ابهام، اسطوره و نماد به‌شیوه‌ای بهره می‌جوید که تصویری عینی و محسوس به‌دست دهد. این شیوه، همان کاربرد نماد در قالب نظریه به‌هم‌پیوستگی عینی است که نخستین‌بار، او آن را مطرح کرد. این نظریه ابعاد گوناگون دارد. جنبه نخست آن به شخصیت‌زدایی شاعر مربوط است که اساس و پایه مکتب نقد نو را تشکیل می‌...

بدون شک جبران یکى ازپیشتازان مکتب نمادپردازی  در ادبیات عربی به شمار می رود هرچند آثار وى ویژگیهاى مکتب رمانتیسم را داراست. شب درقاموس جبران،تقدس وجایگاه ویژه ای دارد شب از دیدگاه جبران افق های زمان ومکان را درنوردیده،گذشته وتاریخ وآینده را به هم پیوند می دهد. این نماد با توجه  به فلسفه جهان شمولی وى وجاودانگی روح واعتقاد به تناسخ ارواح وگرایش ژرف صوفیانه از زیباترین نمادهاى جبران است. در این م...

درخت از دورترین ایام، در اساطیر، آیین‌ها و کیش‌های عرفانی، دارای اهمیت بوده است. بسیاری از اقوام باستانی، آن را به‌عنوان نماد جایگاه خدایان یا خود خدا می‌پرستیدند. در دوره‌های بعدی نیز وسیلۀ صعود به آسمان و یکی از راه‌های برقراری ارتباط با خدایان بوده است. در متون عرفانی، از نماد درخت برای تبیین مفاهیم گوناگون استفاده شده است. تکرار مضمون درخت در اساطیر و عرفان، این سؤالات را برای نگارندگان ایج...

گرچه در نگاه نخست مقایسۀ خیام، شاعر سدۀ پنجم هجری و ژید، نویسندۀ قرن حاضر فرانسه غریب می‌‌نماید، ولی به اندازۀ وجوه افتراق، شقوق اشتراک نیز دارند. اندیشۀ دعوت به خوش باشی در زندگی و بهره‌مندی از لحظات آن، هستۀ فکری و شعری خیام را تشکیل    می‌دهد. با تأمل در آثار ژید به ویژه " مائده‌های زمینی" در می‌یابیم که آثار وی نیز تداعی‌گر همین مضامین هستند. از این‌رو؛ در نوشتۀ حاضر روند پیوندهای  ادبی- فل...

نماد (سمبل) در شعر و ادبیّات معاصر از جمله شعر انقلاب و دوران موسوم به دوران دفاع مقدس حضوری چشم‌گیر دارد، با این حال سبک و شیوۀ استفادۀ شاعرانِ انقلابی و جنگ‌نگار از این جادویی‌ترین ابزار خیال ادبی چندان دقیق و جامع به قلم تحقیق درنیامده است. از همین‌رو، نگارنده این نوشتار بر آن شد تا با تکیه بر چند شاعر نام آشنا، جلوه‌ای از هنرنمایی‌های شعر پایداری انقلاب را - از دریچۀ نمادها- د...

منطقه لرستان از دیرباز تا کنون به علت داشتن آثار تاریخی درکانون توجه باستان شناسان و مورخین داخلی و خارجی قرار داشته است. نقوش صخره ای غار ها، اشیاء مفرغین از عصر مفرغ و آهن، بناهای تاریخی و مذهبی مربوط به ادیان مختلف در تاریخ چندین هزار ساله این سرزمین متاثر ازآیین ها و مراسمات رسمی وسنتی و اعتقادی بوده است. این آثار همچنان در زندگی روزمره مردم این منطقه حضور فعال داشته و دارند. بیشترین نشان...

یکی از نمادینه ترین ابزارهای نبرد در شاهنامه، گرز گاوسر است که در نبرد کیهانی فریدون و ضحاک به کار رفته و پیشینة اساطیری آن در نابودی شر، آن را تبدیل به یکی از مهم ترین ابزارهای پهلوانان ایرانی در ستیز با دشمنان اهریمنی کرده است. این جستار، برای توصیف فرایند نمادپردازی این ابزار، ارتباط این نماد را با پیش زمینة مهری اسطورة گاو بررسی می کند. در این آیین، غلبة مهر بر گاو نخستین، یکی از ضروریات ...

این مقاله به طور مختصر شامل معرفی وجوه زیبایی شناسی نوشتار زویا پیرزاد، نویسنده ی معاصر ایرانی است که با توجه به داستان های کوتاه او مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، ابتدا به بررسی زاویه ی دید و کانون روایت در داستان ها به عنوان مشخصه ی بارز نوشتار زنانه ی او می پردازیم و سپس به بحث درباره ی زبان خواهیم پرداخت تا با بررسی عناصری مانند تکرار، جابجایی و غیره ثابت کنیم که نویسنده با بهره گیر...

یکی از نمادینه ترین ابزارهای نبرد در شاهنامه، گرز گاوسر است که در نبرد کیهانی فریدون و ضحاک به کار رفته و پیشینه اساطیری آن در نابودی شر، آن را تبدیل به یکی از مهم ترین ابزارهای پهلوانان ایرانی در ستیز با دشمنان اهریمنی کرده است. این جستار، برای توصیف فرایند نمادپردازی این ابزار، ارتباط این نماد را با پیش زمینه مهری اسطوره گاو بررسی می کند. در این آیین، غلبه مهر بر گاو نخستین، یکی از ضروریات ان...