این مقاله قصد دارد مسألۀ «حسرتِ باغ» یا همان «تمنای مینو» را به عنوان محرکی (رانه ای) بنیادین در هنر انتزاعی ایران، با محوریت عَلَم های عاشورایی، مورد بررسی قرار دهد. برای رسیدن به این منظور، در ابتدا به بازتاب این تمنّا در هنرهای مختلف ایرانی ـ اسلامی، اعم از تشعیر و تذهیب و نگارگری و غیره، اشاره ای گذرا نموده ایم؛ سپس به مقایسه ای تطبیقی و تحلیلی میان «عَلَم های عاشورایی» و «معماری منظر ایرانی» (با...

فلسفه ی کنش متقابل سنت و تجدد و بازتاب آن در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و هنری همواره زمینه هایی را برای حضور هنر گذشته در هنر معاصر ایران فراهم کرده است. گستردگی، پیچیدگی و اهمیت موضوع به گونه ای است که تنها در یک پژوهش نمی توان به تمام ابعاد این موضوع پرداخت. به همین دلیل در این پژوهش با استفاده از روش نشانه شناسی و بر اساس نظریات سوسور و بارت، به بررسی مفاهیم عناصر تصویری مسجد شیخ لطف الله به ...

هنر ایرانی بازتاب نمادین و رمزگونۀ واقعیات و حقایق است. فرهنگ اسطوره‌ای-نمادین ایران با طبیعت و عناصر زمینی و آسمانی آن پیوند تنگاتنگ دارد. از دیرباز شرایط زندگی کشاورزی در مرز و بوم ایران موجب وابستگی مردم به آب و در نتیجه تکریم این عنصر مقدس بوده است. حضور عناصر مرتبط با آّب، مانند گیاه و پرنده، و به‌ویژه مرغابی، در ادوار مختلف تاریخ هنر ایران حاکی از پررنگ‌بودن باورهای مبتنی‌بر طبیعت نزد ایرا...

چکیده هنر انتزاعی، و بینش انتزاعی، سابقه دارترین بروز هنری بشر بوده که پیشینه اش به دوره پارینه سنگی می رسد. در هنر ایران نیز نگرش انتزاعی از اولین آثار به جا مانده دیده می شود و این نگرش با ورود اسلام به ایران قوی تر شده و جنبه های معنوی و عرفان در هنر اسلامی متجلی می شود. برای شناخت هنر و نقاشی تیموریان، ابتدا مطالعه ای بر تاریخ هنر نقاشی ایران و مکاتب آن صورت گرفته و به سیر تحولات نقاشی و ...

عرصۀ تاریخ­نگاری و مطالعۀ هنر اسلامی حدود دو سدۀ پیش در مغرب­زمین نمایان شد. رویکردهای جدید تاریخ­نگاری و آشنایی با متون اسلامی، درک دستاوردهای تمدن اسلامی، از جمله هنر را ساده­تر کرد. اندکی بعد، گروهی از معماران به شوق دیدار بناهای کهن اسلامی راهی اسپانیا شدند. دست­اندازی استعماری یا روابط سیاسی قدرت­های غرب در سرزمین­های اسلامی، پای جهانگردان طراح و معمار را به این مناطق باز کرد. حاصل این سفر...

کتاب درآمدی بر زیبای یشناسی اسلامی از الیور لیمن oliver leaman یکی از بااهمی تترین منابع حوزه مطالعاتی فلسفه هنر از دیدگاه «سن تگرایی » است. این کتاب دارای نه فصل با عناوین زیر است: «یازده اشتباه متدوال درباره هنر اسلامی « ،» خدا خالق، خوشنویسی و نمادپردازی «،» دین، سبک و هنر « ،» ادبیات « ،» موسیقی « ،» خانه و باغ « ،» اعجاز قرآن ،» «فلسفه و شیو ههای نگریستن « ،» تفسیر هنر، تفسیر اسلام، تفسیر ...

نیاز به روش‌شناسی در عرصۀ علوم اسلامی ـ ازجمله هنر اسلامی ـ امری ‌ناگزیر است که داوری‌ و قضاوت‌ دربارۀ چیستی هنر اسلامی و پرسش‌های نظری دربارۀ آن را ممکن می‌کند. اندیشمندان در این عرصه به روش‌های گوناگونی توجه کرده و هر یک بر اساس روشی خاص به این مقوله نگریسته‌اند؛ به‌طوری‌که استفاده از روش‌های فراوان، نتایج متفاوتی را به همراه داشته و بعضی تعارض‌ها و اختلافات در داوری‌ چیستی هنر اسلامی مبتنی ب...

معماری پایدار ایرانی اسلامی همیشه بر زیبایی تاکید داشته است و ایرانیان سعی کرده‌اند در معماری بناهای فاخر ماندگار خویش معانی و مفاهیم اصولی را با توجه به اندیشه‌های اسلامی متبلور نمایند. مجریان ساخت و طراحان معماری مساجد ایرانی چه در گذشته و چه در زمان حال همواره سعی داشته‌اند که در کنار ساختار سازه‌ای و کالبد ظاهری آن مساجد به عنوان یک مکان اجتماعی و برآورنده نیازهای روزمره گروه‌های اجتماعی، ب...

ساخت اشیای فلزی و سفالین از دوران پیش از تاریخ تا به امروز همواره مورد توجه انسان‌ها بوده است، چراکه درواقع، این گونه‌های هنری تجلی‌گاه باورها و اسطوره‌ها و انعکاس جهان‌بینی حوزه‌های تمدنی و عرصۀ معناآفرینی و شکوه نامیرای فرهنگ‌های بشری به شمار می‌روند. نقوشی که بر این آثار نقش بسته، معرف و بیانگر میراثی مادی و معنوی هستند که این هنرها در آن فضا و زیست‌بوم بالیده‌‌اند. در دورۀ ساسانی در انواع ...