پس از توحید حضرت حق، مهم ترین مسأله تصوف اسلامی، مسأله «ولایت» است. هجویری عارف نامدار قرن پنجم، درباره اهمیت ولایت می گوید: « بدان که قاعده و اساس طریقت ومعرفت جمله بر ولایت و اثبات آن است».( هجویری، 1389: 317).. هجویری در کتاب کشف المحجوب به گونه ای همه جانبه و مستوفی، به موضوعاتی از جمله «ولایت» می پردازد. وی ابتدا «ولی» و «ولایت» را در لغت واصطلاح بررسی نموده سپس با استشهاد به سخنان دیگر عر...

شاعر فارسی گوی شهیر هند، میرزا عبدالقادر بیدل (1133-1054ق) در خلال آثارش به تبیین نقش مخاطب در آفرینش شعر، انواع مخاطب، خوانندۀ آرمانی و چگونگی تعامل خود با مخاطبان پرداخته است. در آثار وی، سه نگاه در تعامل با مخاطب، متناسب با ادوار زندگی این شاعر نمایان است. او در ابتدای راه شاعری و در روزگار گمنامی و ناشناختگی درصدد جذب مخاطب و جلب نگاه اوست؛ در ادامۀ عمر و همگام با پختگی آثار، قبول مخاطب عام...

شبه‌قاره هند به دلیل ویژگی‌های خاص جغرافیایی و فرهنگی، اهمیت خاصی در جهان اسلام دارد و این اهمیت انگیزه پژوهش درباره جریان‌های فکری شکل‌گرفته در این اقلیم را بیشتر می‌کند. در این نوشتار، ضمن اشاره به چگونگی ظهور اسلام در شبه‌قاره هند، ابتدا شخصیت‌های تأثیرگذار سده‌های اخیر در این منطقه را معرفی می‌کنیم و در ادامه به چگونگی ظهور سلفی‌گری و نیز جریان‌شناسی آن در دو بخش شخصیت‌های مؤثر و اصلی همچون...

بدیهی است که فرهنگ و زبان و ادبیات دو قوم ایرانی و هندی چنان با هم درآمیخته که گویی پیکره ی فرهنگی یگانه‌ای را تشکیل داده اند. وجود شخصیّت‌های برجسته ی فارسی زبان و آثار فراوان فارسی که در شبه قاره ی هند پدید آمده و بدون آنها تاریخ ادب فارسی کامل نمی‌شود؛ حکایت از همبستگی دیرینه ی فرهنگی ایران و هند دارد. یکی از این شخصّیت‌های برجسته امّا گمنام سرزمین هند که با تألیف یا تصنیف آثار مختلف ادبی - بلا...

موضوع اصلی این مقاله بحث و کنکاش دربارة بعد نظری یا به تعبیری «بوطیقای امیر خسرو» است. در این مقاله با تکیه بر آثار سه چهرة شاعر به اجتمال جلوه‌های بوطیقای شاعر: محاکات شعری، توصیف، مضمون‌سازی، وقوع‌گویی، چیستی شعر، ویژگی‌های شاعر، اهمیت سخن و شعر، انواع شاعران، نرگسانگی شاعر یا خودشیفتگی او به شعر و هنر خود، ترجیح شعر فارسی بر شعر عربی، صنایع و بدایع و نقد شعر، مورد کنکاش قرار گرفته و تبیین شد...