چکیده امروزه چرخش های روش شناختی در علوم اجتماعی و انسانی به پدیده ای تبدیل شده است که به صورتی پرشمار، در آثار صاحبان رأی در این حوزه، به آنها اشاره و ارجاع شده، مقولات بسیاری بر مبنای آنها توضیح داده می شود. در این مقاله، ابتدا به دو چرخش مهم در حوزه ی علوم انسانی، یعنی چرخش های زبانی و فرهنگی می پردازیم و سپس به چرخش های روش شناختی ذیل این دو، از جمله چرخش های روایی، زندگی نامه نویسی و خودز...

ذاتی گرایی(essentialism) نظریه ای متافیزیکی است که ریشه در سنت پربار ارسطو دارد. در این نظریه برخی ویژگی ها، هویت یک شی ء را تعیین می کنند. قائلان به چنین دیدگاهی، هر شی ء را دارای ذات مختص به خود می دانند. نفی امکان شناخت ذات اشیاء، نقدی است که بر نظریه­ی ذاتی گرایی ارسطو وارد شده است. این انکار به­ویژه در آموزه های پوزیتیویسم منطقی با رد مابعدالطبیعه به اوج خود رسید. علاوه بر متن دست آوردهای ...

ضرورت هم افزایی رشته های پزشکی و غیر پزشکی، از جمله مقولات بین الاذهانی در میان بیشتر اصحاب جامعه شناسی است؛ کارآمدی رویکردهای سلامت و درمان، مشروط به پاسداشت سایر وجوه انسان، مزید بر ابعاد زیستی و ذیل مفهوم «انسان یکپارچه» است. امر مذکور متضمن اتخاذ رویکردهای بین رشته ای و کاربست انواع فلسفه مضاف در روند جامعه پذیری کنشگران نظام سلامت خواهد بود، زیرا پرداختن به مضامین فرازیستی، در شرایط غلبه پ...

موضوع مورد نظر این مقاله «معرفت­ شناسی جامعه ­شناسی آکادمیک در ایران» است. در واقع، با نگاهی پروبلماتیک به این رشته دانشگاهی، مقاله در پی تأملی در وضعیت آن برای فهم شرایطی است که منجر به تکوین یا عدم تکوین سنت فکری حاکم بر جامعه­ شناسی آکادمیک شده است. روش­ شناسی پژوهش کیفی است: ابتدا به شیوه استقرا از تکنیک مصاحبه عمیق با استادان منتخب بهره گرفته، سپس با استفاده از روش نظریه­ مبنایی داده­های خ...

دو پارادایم اصلی در خصوص اینترنت و فضای مجازی وجود دارد، دیدگاه اول «انتشار» است که در آن اینترنت مکانیسم انتشار اطلاعات در سطح جهانی است این دیدگاه یک نگرش مدرن است و نگاهی ابزارگرایانه به اینترنت و فضای مجازی دارد. در این قرائت، اینترنت یک ابزار ارتباطی است که اهداف کاربرانش را پیش می‌برد، دیدگاه دوم اینترنت را معادل مفاهیمی همچون مشارکت، سهیم شدن، اجتماع، انجمن و رسیدن به باورهای مشترک می‌دا...

ناتورالیسم و گروتسک دو شکل از ادراک و بازنمایی است که اولی در مقام یکی از مکتب­های ادبی و دیگری در قالب شگردی هنری- ادبی جایگیر شده است. برغم سابقۀ پیدایش و پشتوانۀ معرفتی آنها، مواجهه آن دو با سوژه-ابژه­ها نیز پیامد مواجهه­های مذکور مشابه است؛ البته با وجود نوشتارهای تحقیقی متعدّد در باب هریک از بازنمایی­های مذکور، توجّه چندانی به نسبت آن دو نشده است. در این مقاله وجوه نسبت بازنمایی­های ناتورالی...

پدیدارشناسی یکی از مکاتب مهم فلسفی در حوزه‌های مختلف علمی به‌ویژه در علوم انسانی، جغرافیا و خاصه در جغرافیای انسانی است. این رویکرد درپی درک و شهود مستقیم و بدون واسطۀ اشیا و پدیده‌هاست و برای این منظور، به نفی فرضیه‌ها، مقولات و پیش‌فرض‌ها می‌پردازد؛ بنابراین از این منظر، پدیدارشناسی رویکردی واقع‌گرایانه و بلکه تجربی به واقعیات محسوب می‌شود و نوعی نگرش پوزیتیویستی، البته با محتوا و روشی متفاوت...

در تاریخ فلسفة علم، در قرن بیستم، از چهار تحوّل مهم می­توان سخن گفت که هریک دربرگیرندة گفتمان خاصی در عرصة فلسفة علم هستند.گفتمان نخست، پوزیتیویسم و استقراگرایی؛ گفتمان دوم، ابطال‌گرایی کارل پوپر و قواعد ریاضی‌گونة لاکاتوش؛ گفتمان سوم، ساختارگرایی و نسبیت‌گرایی تامس کوهن و گفتمان چهارم، هرمنوتیک. هدف از مقاله حاضر بررسی تاریخچه و ریشه هرمنوتیک و استخراج آن در حوزة تعلیم و تربیت است. در واقع هدف ...

معرفت شناسی، به عنوان یکی از شاخه‌های مهم فلسفه ماهیت دانش و فرآیندی را مطالعه می‌کند، که دانش طی آن کسب و ارزیابی می‌شود، و در این رهگذر در رابطه با حقیقت و معرفت - که محصول آموزش و پرورش هستند- می‌تواند دیدگاههای متنوع و گوناگونی را در برابر معلمان قرار دهد. درباره چگونگی تأثیر معرفت شناسی بر نظام آموزش باز و از راه دور می‌توان این مسأله را بدین صورت بیان کرد که فرض‌های معرفت شناسی دیدگاهها...

ماسون اُرسِل پدر فلسفه‌ی تطبیقی است. او با تأثر از دو جریان تاریخ‌گرایی و پوزیتیویسم سده‎ی نوزده، می‌کوشید تا فلسفه‌ها را در مقام پدیده‌هایی تاریخی، در درون سنّت پوزیتیویستی، به گفت‌وگو وادارد. موفقیت روش تطبیقی در دیگر حوزه‌های معرفت خصوصاً فیلولوژی (فقه‌اللغه)، الهام‌بخش او در اتخاذ این اندیشه بود که مطالعه‌ی تطبیقیِ الگوهای تفکر در تمدّن‌های مختلف می‌تواند دانش ما را در جهت آنچه فلسفه می‌خوانیم، و...