بهینه سازی بهره برداری از منابع آبهای زیرزمینی با ارائه یک مدل موردی

بدلیل عدم کفایت بارندگی و نیز بدلیل عدم بموقع به آبهای سطحی، بهره برداری از آبهای زیرزمینی برای تامین نیازهای آبی کشور مورد توجه قرار دارد. بهره برداری بیرویه از منابع آبهای زیرزمینی در بسیاری از نقاط کشور باعث به هم خوردن تعادل طبیعی آنها گردیده است . در این پژوهش روشهای مدیریت هیدرولیکی (روش جایگزینی-روش ماتریس پاسخ) برای بهینه سازی بهره برداری از آبهای زیرزمینی مورد استفاده قرار گرفته است . در هر دو روش مذکور مقادیر بهینه پمپاژ از سفره آب زیرزمینی در یک ناحیه معین تحت محدودیتهای مختلف از جمله هجوم آب شور دریاچه و دبی مجاز چاهها تعیین می گردد. در روش جایگزینی سفره آب زیرزمینی سلول بندی گردیده و معادله بیلان برای هر سلول بعنوان محدودیت بکار برده می شود در حالیکه در روش ماتریس پاسخ نقاط کنترلی انتخاب و محدودیتهای مورد نظر بر آن نقاط اعمال می گردد. در آخر هر دو روش با استفاده از برنامه ریزی خطی مقادیر بهینه پمپاژ از سلولها و یا چاهها را بدست می دهند. در این تحقیق از روشهای مدیریت هیدرولیکی برای جلوگیری از هجوم آب شور دریاچه ارومیه به سفره آب زیرزمینی دشت تسوج آذربایجان شرقی استفاده گردیده و نتایج زیر حاصل شده است : 1) با بکار بردن مدل مدیریت ماتریس پاسخ در نواحی از سفره آب زیرزمینی تحت محدودیتهای موجود (هجوم آب شور-دبی مجاز چاه ها) با بدست آمدن میزان دبی چاهها براساس مدل، چاههایی که برداشت از آنها مجاز نمی باشد معلوم و حذف می گردد. 2) با بکار بردن مدل مدیریت جایگزینی بر اساس مقدار سفره (تغذیه طبیعی و تغذیه مصنوعی) و مقدار تقاضای آب میزان بهره برداری مجاز از هر سلول مشخص می گردد. 3)روش جایگزینی به علت اینکه اطلاعات زیادی از سفره در آن بکار برده می شود نسبت به روش ماتریس پاسخ دقیقتر می باشد ولی در حالتی که اطلاعات محدود باشد روش ماتریس پاسخ ارجحیت خواهد داشت .