زبان تمثیلی در شعر نیما و اخوان

زبان تمثیلی از زیرمجموعه های زبان شعر و آفریننده تمثیل است و تمثیل بیان غیرمستقیمی است که بر تشبیه بنا می شود. بدین ترتیب که شاعر یا نویسنده برای ذهنیت خویش که معمولا یک مفهوم عقلی و نامحسوس است ، عینیتی را که غالبا پدیده ای محسوس است برمی گزیند. عینیت برگزیده شده باید ذهنیت و عاطفه پدیدآورنده خویش را القا کند . تمثیل با دیگر صور خیال شباهتها و تفاوتهایی دارد و شایسته آن است که یک شیوه مستقل بیانی شمرده شود. همچنین می توان تمثیل را بر مبنای مشخصه های : درجه وضوح، محتوا و مضمون، ساختار و سرچشمه های آن دسته بندی و گونه های این شیوه بیانی را معرفی کرد. زمینه ها و انگیزه های متعددی به رویکرد نیما و اخوان به زبان تمثیلی انجامید که شاید بتوان اندیشیدن به ماهیت شعر و عوامل اجتماعی و سیاسی را در صدر آن زمینه ها قرار داد. نیما در آغاز به حکایتهای تمثیلی روی آورد وهنگامی که بدعت شگفت خود را در شعر فارسی آغاز کرد ، تمثیل توصیفی را البته در ساختاری یکپارچه به عنوان شگرد اصلی شاعری خویش برگزید. مهمترین تحولی که نیما در کاربرد زبان تمثیلی به وجود آورد، ایجاد یکپارچگی ساختار تصویری در شعر بود. از نظر محتوایی نیز سروده های تمثیلی او عرضه گاه دردها و گرفتاریهای طبقه متوسط جامعه ایران درعصر زندگی شاعر است. اخوان درابتدا نوعی تمثیل توصیفی را که حداکثر در یک بیت ارائه می شود ، به کار می گرفت و به نظر ما یکپارچگی ساختار تصویری را بعدها از نیما آموخت. در این دوره اخوان تمثیل توصیفی و داستان تمثیلی را با قدرت می سراید و بویژه در بهره گیری از شگردهای داستان پردازی کامیاب است . از نظر محتوایی نیز گرایش عمده او به مسائل اجتماعی و سیاسی است و البته از دیگر مضامین نیز غافل نمانده است همچون سروده های تمثیلی اخوان به سبب تسلط کم نظیر او بر فرهنگ و ادب فارسی از زبانی پخته برخوردار است و پشتوانه های فرهنگی در آن نسبت به شعر نیما گستردگی افزونتری دارد.