کنترل بیولوژیک نماتود ریشه گرهی گوجه فرنگی با تعدادی از عوامل آنتاگونیستی

نماتود های ریشه گرهی (meloidogyne spp.)از جمله عوامل بیماریزای مهم گوجه فرنگی در سراسر دنیا محسوب می شوند. این نماتودها به بیش از 2000 گونه گیاهی حمله می کنند و سالیانه حدود 70 بیلیون دلار خسارت وارد می کنند. هدف اصلی این تحقیق کاهش مصرف سموم شیمیایی جهت کنترل نماتود بود. اثر بیوکنترل 11 استرین از باکتری pseudomonas fluorescens، دو جدایه از گونه قارچ trichoderma harzianum و دو گونه از قارچ های میکوریز آربوسکولار (glomus mosseae و (g. intraradices روی این نماتود بررسی شد. درصد مرگ و میر لارو سن دوم و عدم تفریخ تخم نماتود تحت تاثیر استرین های باکتری و جدایه های تریکودرما در تشتک های 96 چاهکی با استفاده از بیناکولر بررسی شد. چهار استرین باکتری که تاثیر بهتری روی نماتود داشتند برای آزمایش های گلخانه ای انتخاب شدند. اثر دو جدایه تریکودرما در شرایط آزمایشگاهی فاقد تفاوت معنی دار در سطح 1% بود، بنابراین هر دو جدایه برای آزمایش های گلخانه ای انتخاب شد. در آزمایش های گلخانه ای، عامل های آنتاگونیستی و نماتود پس از تعیین جمعیت با فاصله زمانی2 هفته به نهال های 3 هفتگی گوجه فرنگی مایه کوبی شدند. بعد از 45 روز گیاهان برداشت شدند و یکسری شاخص های رشد و بیماریزایی اندازه گیری شد. تمامی آزمایش های گلخانه ای و آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار انجام شد و سپس تجزیه واریانس صورت گرفت. استرین های utpf86 و utpf95 باکتری و تیمار های قارچ t1mt1و t2mt1 تریکودرما و گونه g. mosseae قارچ میکوریز در شرایط گلخانه ای جمعیت نماتود را بیش از 50 درصد کنترل کردند. مایه کوبی قارچ تریکودرما 12 روز قبل از انتقال نهال، جمعیت نماتود را 70 درصد کنترل کرد و در افزایش رشد گیاه بیشترین اثر را داشت. نتایج آزمایش ها نشان داد که احتمالاً کنترل تیمار های قارچ تریکودرمای t1mt1 و t2mt1 از طریق تجمع متابولیت های آن در خاک و فعالیت آنتاگونیستی می باشد که نماتود را فلج کرده و حرکت آنها به سمت ریشه را کند می کند و قارچ فرصت کلونیزه کردن و جلوگیری از نفوذ نماتود به ریشه را پیدا می کند. استرین utpf86 باکتری ممکن است با تولید سالیسیلیک اسید زیاد و ایجاد مقاومت القایی در گیاه و استرین utpf95 با تولید سیانید هیدروژن زیاد نماتود را کنترل کنند. قارچ میکوریز احتمالاً از طریق ایجاد مقاومت القایی در گیاه و کلونیزه کردن ریشه ها مانع از نفوذ نماتود شده و تحمل گیاه را افزایش داده و یا شاید از طریق تغییر در فیزیولوژی و ترشحات ریشه جمعیت نماتود را کاهش داده است.