روابط قدرت، ایدئولوژی سازمانی و ورزش بانوان

در جامعه ایران، به دلیل برخی ویژگی های سیاسی و اقتصادی، ورزش رسمی برای زن و مرد دستخوش تنگناها و محدودیت های بسیاری است. با افزوده شدن ویژگی های فرهنگی این محدودیت ها برای زنان مضاعف است. حضور بانوان ایرانی در رقابت های ورزشی بالاخص رقابت های برون مرزی اندک است و در صورت حضور نیز نتیجه مطلوب و درخور کسب نمی شود. تحقیق های پیشین، تفسیر ایدئولوژیک قواعد به ضرر ورزش بانوان، حمایت اقتصادی اندک و تعداد اندک زنان در سمت های مدیریتی را از عوامل موثر بر ضعف عملکرد ورزش بانوان معرفی کرده اند. چارچوب نظری این تحقیق با استفاده از نظریه های جامعه شناسی ورزش، جامعه شناسی سازمان ها و جامعه شناسی سیاسی ساختارگرا و فراساختارگرا ساخته شد. حاصل آن تدوین 12 فرضیه شد. در این فرضیه ها رابطه منابع قدرت شامل سازمان، مالکیت، شخصیت و ابزار قدرت شامل ابزار پاداش دهنده و قدرت شرطی بر تفسیر ایدئولوژیک قواعد و عملکرد ورزش بانوان مطالعه شد. از سوی دیگر رابطه تفسیر ایدئولوژیک قواعد و عملکرد ورزش بانوان نیز مورد سوال قرار گرفت. فرضیه های تحقیق با بهره گیری از روش پیمایش و استفاده از سه ابزار مصاحبه، پرسشنامه و اسناد و مدارک سازمان تربیت بدنی در سطح تحلیل فدراسیون، آزمون شد. از بین 49 فدراسیون موجود 30 فدراسیون بر اساس ملاک برخورداری از بخش ورزش بانوان و حداقل 10 سال سابقه برای مطالعه انتخاب شد. بخش عمده ای از اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق 650 نفر در بین مراتب مختلف فدراسیون های مذکور شامل رئیس فدراسیون، نائب روسای فدراسیون در امور آقایان و بانوان، دبیر فدراسیون، روسای کمیته ها، داوران، مربیان و ورزشکاران به صورت تمام شماری جمع آوری شد. بررسی فرضیه ها نشان می دهد در سطح تحلیل فدراسیون سابقه مدیریتی، مرتبه سازمانی و حقوق دریافتی از سازمان ورزش با تفسیر ایدئولوژیک قواعد رابطه مثبت دارد. پایگاه- اقتصادی اجتماعی و تحصیلات با تفسیر ایدئولوژیک قواعد رابطه منفی نشان می دهد. بین دو جنس نیز تفسیر ایدئولوژیک قواعد متفاوت است. تفسیر مردان از قواعد بیشتر ایدئولوژیک است. بین تفسیر ایدئولوژیک قواعد و عملکرد ورزش بانوان در مراتب مدیریتی رابطه مثبت وجود دارد. رابطه قدرت شرطی و عملکرد ورزش بانوان نیز پیچیده است و نمی توان به طور قطعی قضاوت کرد. پاداش ورزشکاران اگر به صورت حقوق باشد، سابقه ورزشی خانواده و روابط اقتصادی سیاسی دبیر و نائب رئیس بانوان با عملکرد ورزش بانوان رابطه مثبت دارد. در کل دسترسی زنان به سمت های مدیریتی، شرایط بهتری را برای ورزش بانوان رقم می زند. البته اگر دستیابی به سمت های مدیریتی توأم با دسترسی به منابع قدرت اقتصادی باشد تعیین کننده است. در این بین ویژگی مدیران مرد از جمله دبیر و رئیس فدراسیون بر عملکرد ورزش بانوان تاثیر چشمگیری نشان نمی دهد. نتیجه این که برای کمک به رشد و توسعه ورزش بانوان ایران زمین بهتر است تعداد مدیران زن در سازمان ورزش افزوده شود و روند اجرای خصوصی سازی در ورزش سرعت بیشتری یابد.