بررسی خاستگاه های تحدی از منظر مفسران مسلمان

در میان عناوین مختلف علوم قرآنی اعجاز قرآن که یکی از مباحث مهم آن است قدمت بیشتری دارد. بر اساس برخی آیات قرآنی، برخی معاندان رسول اکرم ، قرآن را کتابی بشری دانسته و بر آن بودند که می توانند مانند آن را بیاورند. اما در قرآن تصریح شده که این کتاب، کتابی است الهی و آوردن آن ناممکن است قرآن با دعوت از معاندان از آنان خواسته ده سوره یا حتی یک سوره همچون دیگر سوره های قرآن بیاورند حاصل این دعوت که تحدّی نام دارد اثبات عجز کافران در آوردن مثل قرآن و در واقع اعجاز آن است و در حکم آن است که گفته شود اسلوب قرآن کاملاً از حدود تعلیم و تعلم خارج است. شناخت نحوه ورود مفسران مسلمان در تفسیر و تحلیل آیات تحدّی و آگاهی از مشترکات و مفترقات این تفاسیر، از اهداف این پژوهش است. بر اساس رهیافت این پژوهش تحدّی قرآن هم جنبه های لفظی مانند موسیقی و ضرب آهنگ کلمات قرآنی را در بر می گیرد و هم ابعاد محتوایی آن. مفسران مسلمان به ویژه قرآن پژوهان معاصر بر این باورند که خاستگاه تحدّی ، غالباً به جنبه های هدایتی و محتوایی آیات الهی ، معطوف است و اگر سخن از اعجاز قرآن یا تحدّی می رود بیشتر این جنبه را مورد اهمیت قرار می دهند.