ارزیابی و تحلیل معماری سازمانی

نظر به افزایش روزافزون بکارگیری فناوری اطلاعات در سازمانها، و پیشرفت و تغییر سریع این فناوری، مدیریت آن در سازمانهای امروزی به یک مبحث راهبردی تبدیل شده است. این فناوری به مثابه شبکه عصبی بدن انسان در تمامی فعالیت های اصلی مدیریت مانند: کسب و جمع آوری و ذخیره سازی اطلاعات، تصمیم گیری و ابلاغ فرامین و دستورات بسیار مثمر ثمر می باشد. معماری سازمانی فناوری اطلاعات یا به اختصار معماری سازمانی، با توصیفی کل نگر و جامع از کارکردهای فناوری اطلاعات در سازمان، سعی می نماید که پیچیدگی استفاده این فناوری را کاهش داده و موجب بازدهی بیشتر این ابزار در راستای نیل به اهداف سازمانی شود. معماری سازمانی شامل مجموعه ای از مدلهای توصیف کننده عملکرد مولفه های مختلف این فناوری با جنبه های گوناگون کاربرد آنها در یک سازمان می باشد. بدین شکل مدیریت توسعه و نگهداری فناوری اطلاعات در سازمان بهتر انجام می شود. با توجه به حوزه وسیع اثر طرحهای معماری سازمانی، شایسته است قبل از اجرائی شدن و انجام هزینه های کلان مربوطه، مزایا و معایب طرح های پیشنهادی مورد ارزیابی قرار بگیرند. در این صورت به مقدار زیادی از اتلاف منابع سازمانی جلوگیری خواهد شد. روشهای ارزیابی بجز انتخاب طرح مناسب از بین چند پیشنهاد، می توانند نقاط ضعف و قوت وضعیت فعلی را نیز بهتر مشخص نموده و راهکارهای توسعه این فناوری را برای سازمان در آینده آشکار تر نمایند. هدف از این پایان نامه ارائه روشی برای تحلیل و ارزیابی طرحهای معماری سازمانی مبتنی بر دانش ارزیابی معماری نرم افزار، جهت دستیابی به یک معماری خوب و مناسب می باشد. بدین شکل دو فاز اصلی پژوهشی مورد توجه قرار گرفت، که نتایج حاصل نیز در این راستا بدست آمده است. در فاز اول بررسی تحلیلی مستندات و منابع موجود در حوزه ارزیابی معماری نرم افزار و چگونگی بیان یک معماری خوب و مناسب، و در ادامه ارائه راهکاری برای ارزیابی آن مورد توجه قرار گرفت. در فاز دوم با تاکید بر نتایج بدست آمده از فاز اول و مطالعات وسیع و تجربیات عملی در حوزه معماری سازمانی، ویژگیهای یک معماری سازمانی خوب و مناسب مشخص، و سپس راهکارهائی جهت سنجش ویژگیهای مورد نظر در حوزه معماری سازمانی پیشنهاد شده است. با توجه به اینکه از ابتدا تاکید بر انجام یک پروژه علمی و کاربردی به جهت پاسخگوئی به یک نیاز واقعی در صنعت فناوری اطلاعات بوده است، راهکار ارائه شده در پروژه عملی نیز مورد استفاده قرار گرفت. بدین صورت امتیازات این روش، هم در مقایسه مستقیم با سایر روشهای موجود ارزیابی معماری سازمانی و هم در کاربرد عملی بخوبی مشخص گردید. بدین شکل مشخص شده که این روش با استفاده از معیارهای قابل اندازه گیری یک روش مستقل از تیم ارزیاب برای ارزیابی و تحلیل نقاط قوت و ضعف یک طرح معماری سازمانی ارائه می نماید. همچنین براساس روش پیشنهادی می توان ارجحیت طرحهای پیشنهادی را مشخص نمود. در واقع روش ارزیابی ارائه شده به مدیران ارشد اطلاعات سازمان در توجیه دلایل تغییر وضعیت فناوری اطلاعات و یا انتخاب یک طرح از بین طرحهای پیشنهادی معماری سازمانی، کمک شایانی می کند.