اثر موقعیت دانه روی گیاه مادر بر کیفیت بذر ارقام نخود در شرایط آبیاری محدود

به منظور تعیین بهترین موقعیت نیام روی گیاه مادر (1/3پایینی، بالایی و میانی بوته ) بذر چهار رقم نخود (جم، هاشم، آرمان و ilc) که در آن حداکثر کیفیت بذر تحت رژیم های مختلف آبیاری (i1، i2 و : i3 پس از 70،120و 170 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) حاصل می شود، یک آزمایش اسپلیت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به اجرا در آمد. کیفیت بذر که از طریق هدایت الکتریکی مواد نشت یافته از بذر، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه، ساقچه و گیاهچه تعیین شده بود به طور معنی داری تحت تاثیر آبیاری قرار نگرفت، اما میانگین وزن بذر با افزایش سطوح آبیاری کاهش یافت. درشت ترین بذرها با بالاترین کیفیت از قسمت های پایینی بوته بدست آمد. اثر متقابل غیر معنی دار آبیاری × موقعیت بذر نشان داد که بذور موقعیت پایینی در هر دو شرایط آبیاری مطلوب و محدود از کیفیت بالایی برخوردار بودند. ilc در مقایسه با سایر ارقام بذرهای درشت تر و قوی تری داشت .همبستگی میان وزن بذر، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه، ساقچه و گیاهچه مثبت و معنی دار بود. بنابراین، انجام فقط یک آزمون قدرت می تواند اطلاعات مطمئنی در رابطه با کیفیت بذر فراهم کند. تامین آب کافی موجب بهبود تعداد نیام در بوته، بذر در بوته، وزن هزار بذر، بیوماس، عملکرد بذر و شاخص برداشت شد. ilcدارای بیشترین تعداد نیام در بوته، وزن هزار بذر ، عملکرد بیولوژیک، عملکرد بذر و شاخص برداشت تحت همه تیمارهای آبیاری بود. بنابراین، محدودیت آب می تواند عملکرد بذر ارقام نخود را به طور قابل ملاحظه ای کاهش دهد، ولی اثر معنی داری بر کیفیت بذر ندارد. به علاوه درجه بندی بذور نخود بر اساس یکنواختی و بزرگی اندازه بعد از برداشت می تواند یک روش عملی در بهبود کیفیت بذر باشد.