اثر نیتروژن بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ

چکیده: به منظور بررسی تاثیر مصرف نیتروژن بر عملکرد و برخی صفات گیاهی در گلرنگ رقم گلدشت، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 1388 انجام شد. این آزمایش بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح کود نیتروژن (اوره) صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. با افزایش مقدار نیتروژن مصرفی بر میزان تجمع ماده خشک گلرنگ افزوده شد، به طوریکه حداکثر میزان ماده خشک (1395 گرم بر مترمربع) با دریافت 1200 روز- درجه رشد با مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. حداکثر و حداقل شاخص سطح برگ (4/3 و 8/2) به ترتیب به تیمار کودی 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و عدم مصرف آن تعلق داشت که با دریافت 1100 درجه روز رشد و در مرحله قبل از آغاز گلدهی به دست آمد. مصرف نیتروژن تا 150 کیلوگرم در هکتار محتوی پتاسیم و کلسیم و کلروفیل را افزایش داد. با این حال میزان جذب سدیم با مصرف نیتروژن به شدت کاهش یافت، اگر چه مصرف 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تفاوت آماری معنی داری در محتوی آب نسبی برگ نداشتند و میزان پایداری غشای سیتوپلاسمی در مقادیر بالاتر نیتروژن کاهش یافت. بیشترین تعداد طبق در بوته و دانه در طبق از بیشترین مقدار نیتروژن بدست آمد، در حالی که بالاترین وزن صد دانه با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. کمترین و بیشترین عملکرد دانه (5/1729 و 9/3087 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب با عدم مصرف کود و کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن به دست آمد. علی رغم کاهش میزان روغن دانه با افزایش سطوح کودی، عملکرد آن افزایش یافت. محتوی پروتئین دانه از 40/19 درصد در تیمار شاهد به 10/25 درصد در بالاترین سطح نیتروژن افزایش یافت. بالاترین میزان کربوهیدارت (35/52 درصد) متعلق به سطح کودی 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود و بیشترین عملکرد آن (4/1633 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. بر اساس نتایج پیشنهاد می شود در زراعت گلرنگ در منطقه اردبیل مقدار کود نیتروژن مصرفی 150 کیلوگرم در هکتار باشد.