واکنش کلزای بهاره و الگوی الکتروفورز دوبعدی آن

شناسایی ارقام متحمل به تنش اسمزی کلزا در ایران که از نظر شوری در مقام اول کشورهای ناحیه جنوب غربی آسیا قرار دارد و از طرف دیگر یکی از کشورهای خشک و نیمه خشک جهان محسوب می شود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به این منظور آزمایشی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل با هفت رقم کلزای بهاره و سه سطح تنش اسمزی شدید (peg6000 20 %)، تنش اسمزی ملایم (peg6000 10%) و فاقد تنش با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تنش اسمزی از مرحله 3 تا 4 برگی اعمال شد. بین ارقام (بجز برای فلورسانس کلروفیل، طول ریشه و گلایسین بتائین) و سطوح تنش از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت. اثر متقابل رقم و تنش اسمزی فقط برای میزان پرولین معنی دار گردید. براساس کلیه شاخص های تحمل تنش و در هر دو شرایط تنش شدید و ملایم اسمزی، رقم hyola308 به عنوان متحمل ترین شناخته شد در حالی که حساس ترین ارقام از نظر شاخص های sti، mp و gmp، olga و amica و از نظر شاخص های tol و ssi، sarigol بودند. تجزیه خوشه ای بر اساس کلی? صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی مورد مطالعه، ارقام را در سه گروه قرار داد. گروه اول شامل ارقامsw5001، cracker، olga، comet و amica بود. این گروه از بیشترین میزان محتوای آب نسبی برگ، پتانسیل کل آب برگ و همچنین مطلوبترین میزان پتانسیل اسمزی برخوردار بود. ولی کمترین ارتفاع بوته و وزن خشک بوته را داشت. گروه دوم رقم sarigol را به خود اختصاص داد. این رقم از کمترین میزان محتوای آب نسبی برگ، پرولین و نامطلوبترین میزان پتانسیل اسمزی و فلورسانس کلروفیل برخوردار بود، ولی بیشترین طول ریشه و وزن خشک ریشه را داشت. گروه سوم نیز شامل رقم hyola308 بود. بیشترین میزان پرولین، گلایسین بتائین، ارتفاع بوته و وزن خشک بوته به این رقم تعلق داشت. از ویژگی های مطلوب این گروه می-توان در برنامه های اصلاحی برای تحمل به تنش اسمزی استفاده کرد. تجزیه پروتئوم از طریق الکتروفورز دوبعدی در رقم sw5001 و مقایسه الگوی الکتروفورز دوبعدی برای دو شرایط شاهد و تنش اسمزی ملایم منجر به شناسایی 164 لکه پروتئینی شد. تعداد 162 لکه پروتئینی بین دو شرایط فاقد تنش و تنش اسمزی مشترک بودند. یک لکه پروتئینی (شماره 10) فقط در شرایط بدون تنش و لک? دیگر (شماره 5) تنها در شرایط واجد تنش مشاهده شد. تعداد 17 لک? مشترک بین دو شرایط از لحاظ آماری تغییرات معنی داری نشان دادند. از میان این 17 لکه 12 لکه پروتئینی از لحاظ فاکتور القا تغییرات بیان مشخص-تری داشتند. از میان این 12 لکه، لکه های 1، 2، 3، 8، 13، 15 و 17 افزایش بیان و لکه های 7، 11، 12، 16 و 19 کاهش بیان نشان دادند. بر اساس مطابقت نقطه ایزوالکتریک و جرم مولکولی پروتئین های با تفاوت بیان معنی دار و نیز لکه های شماره 5 و 10 با بانک های پروتئینی 12 لکه پروتئینی شناخته شد. مهمترین این لکه-ها در سیستم آنتی اکسیدان، فتوسنتز و پایداری ساختار پروتئین ها نقش داشتند.