تحلیل چند فراکتالی و رفتار توده وار در بورس اوراق بهادار تهران

چندفراکتالی و رفتار توده وار از جمله موضوعات قابل توجه و با اهمیت می باشد که همواره پژوهش های زیادی در این زمینه به عمل آمده است. در پژوهش های گوناگون وجود رفتار توده وار و چندفراکتالی آزمون شده است، که نتایج متفاوتی را نشان می دهند. در این پژوهش وجود چندفراکتالی و رفتار توده وار در بورس اوراق بهادار تهران مورد آزمون قرار گرفته است و همبستگی های بلند مدت بین وقایع گذشته و حال و توزیع های احتمال دم- کلفت نوسانات قیمت سهام، که ممکن است باعث چندفراکتالی شود بررسی می شود. جامعه آماری پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بازده های شاخص کل قیمت طی قلمرو زمانی 1381 تا 1387 می باشد. در این پژوهش رفتار انحرافات بازده در طول دوره هایی که تغییرات عمده غیرمعمول صعودی و نزولی در شاخص بازار وجود دارد، تحلیل می شود. همچنین وجود چندفراکتالی در بازده های شاخص کل که ممکن است یکی از پیامدهای رفتار توده وار باشد، بررسی می شود. انحراف معیار مقطعی بازده های سهام شرکت ها از بازده بازار متغیر وابسته می باشد و دو متغیر مصنوعی طراحی شده که بازده های مثبت و منفی را به خود می گیرند، متغیرهای مستقل می باشند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از مدل چندفراکتالی تحلیل نوسانات وندزدایی شده، مدل کریستی و هوانگ(1995) و نرم افزاهای ایویوز و فُرترن استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های این پژوهش نشان می دهد که رفتار توده وار در بازار صعودی وجود ندارد، اما یافته ها نشان داد که مشارکت کنندگان در بازار نزولی رفتار توده واری بیشتری از بازار صعودی دارند. نتایج نشان داد که بازده های شاخص کل قیمت ویژگی چندفراکتالی دارد. تحلیل چندفراکتالی نوسانات روندزدایی شده حاکی از آن است که دو نوع مختلف عامل ایجاد چندفراکتالی در بازده ها بودند، توزیع های احتمال دم- کلفت و همبستگی های بلند مدت در بازده شاخص کل قیمت. این پژوهش بیان می کند که رفتار توده وار به تنهایی عامل ایجاد چند فراکتالی در بورس اوراق بهادار تهران نیست بلکه ممکن است، چندفراکتالی در اثر ویژگی های ذاتی معاملات از قبیل اطلاعات ناهمگون و غیرمرتبط بازار، حافظه بلندمدت تغییرات و پویایی های غیر خطی بازار سهام باشد. واژه های کلیدی: رفتار توده وار، انحراف معیار مقطعی بازده سهام، تحلیل نوسانات روندزدایی شده، مدل چندفراکتالی