بررسی ادبیات مقاومت در شعر شهریار

زمانی که ظلمی در جامعه ای رواج یابد، خاصه اگر از طرف دشمن بیگانه باشد، حمیت ملی مردم آن جامعه اجازه نمی دهد که این ظلم پابرجا بماند. در طول قرن های متمادی پشت مردم زجر کشیده ایران، زیر بار ستم حاکمان خود، خم شده بود. این افسردگی ها و زجرها در طلوع انقلاب اسلامی از جامعه ایران رخت بربست و حاکمیت اسلام به جای طاغوت، ارمغان بزرگی برای ملت قهرمان ایران بود. هنوز چند صباحی از این پیروزی نگذشته بود که بدخواهان و دشمنان ملت ایران و به ویژه اسکتبار جهانی، که منافعشان به خطر افتاده بود، روزهای سختی را برای این کشور تدارک دیدند و ناجوانمردانه به شهرهای غربی و جنوب غربی میهن اسلامی ما یورش آوردند؛ امّا ملت رشید و شجاع ایران باز هم جانانه ایستادند و دشمن متجاوز را دفع کردند. در پس همه این رویدادها، هنرمندان هنر پایداری، به ویژه شاعران عرصه ادبیات مقاومت، همچون سربازانی فداکار با قلم خود می جنگیدند. شاعران متعهد عصر انقلاب اسلامی با سروده های خویش، ادبیات پایداری را در ایران زمین جلوه ای ویژه بخشیدند. آنان مظلومیت مردم ایران و ظلم ظالم را به جهانیان نشان دادند. یکی از این شاعران متعهد، مرحوم سید محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار است. وی به سال 1285 هـ . ش در تبریز متولد شد. ایام کودکیش با جنبش آزادیخواهان مشروطه همراه بود. پس از تحصیل دروس مقدماتی، تحصیلات تکمیلی خود را در مدارس دارالفنون و طب گذارند. وی همزمان با اوج گیری انقلاب اسلامی با زبان شعر، این نهضت را یاری نمود. کلیات اشعار شهریار متجاوز از 20000 بیت است که در 3 جلد به چاپ رسیده است. از جمله آثار به یادماندنی او منظومه حیدربابا به زبان ترکی است. وی در زمینه شعر پایداری حدود چهل قصیده، غزل و ... و نیز چندین قطعه با موضوعاتی چون عاشورا، انقلاب، دفاع، آزادی، جهاد، بسیج، جبهه، شهادت و ... سروده که مشتمل بر حدود 800 بیت است و در سایر آثار خود نیز به مضامین ادبیات پایداری اشاره نموده است. سرانجام این شاعر بلندپایه در سال 1367 هـ . ش دیده از جهان فروبست. در این رساله، پس از مبادی تحقیق، در فصل دوم به ذکر احوال و آثار زندگی شهریار پرداخته شده است، در فصل سوم شعر مقاومت در اسلام و ایران مورد بررسی قرار گرفته و پس از آن در فصل چهارم، که موضوع اصلی پایان نامه است درون مایه های شعر مقاومت در دیوان شهریار استخراج شده، و فصل پنجم به بررسی اشعار پایداری شهریار درباره دفاع مقدس اختصاص یافته است. سپس در فصل ششم اشعار پایداری شهریار از منظر زیبایی شناسی بررسی و بسامد هر یک از مبحث ها با نمودار نشان داده شده است و سرانجام در فصل آخر چگونگی تأثیر انقلاب اسلامی و نهضت عاشورا بر اشعار پایداری شهریار مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. کلید واژه ها: ادبیات مقاومت، شهریار، انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، عاشورا