ارزیابی راهکارهای طراحی محرک توسعه و ارائه الگوی طراحی میان افزای شهری در بافت های فرسوده (نمونه موردی: محلات فرسوده منطقه شمیرانات شهر تهران)

نگاهی بر نظریات و تفکرات جهانی گویای این امر است که امروزه بسیاری از شهرهای جهان محدودیت هایی برای رشد و توسعه پراکنده در پیرامون شهرها اعمال می کنند. این مرزها می تواند توسعه را به سمت مراکز شهری و مناطق فرسوده تشویق کند که در این حالت شکل توسعه مجدد یا " میان افزا" به خود می گیرد. توسعه میان افزای موفق، بادقت مضاعف، ساختارهای جدید را به زمینه شهر پیوند می دهد. ساختمانهای میان افزا همچون کاربری های ارزش افزا مطلوبیت مورد نیاز را به بافت های فرسوده شهری اضافه می کند و تلاش می کند تا امکانات موجود و آنچه قادر است ساخته شود را با هم در نظر بگیرد. در این راستا شناسایی الگوی مناسب طراحی برای پروژه های میان افزا میزان اثرگذاری آن را تضمین می کند. در این تحقیق برای تهیه الگوی مناسب طراحی به روش توصیفی- تحلیلی، انواع توسعه و طراحی میان افزا در تقسیم بندی رویه ای و محصولی مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب که چهار رویه طراحی شهری کامل، طراحی شهری هماهنگ، طراحی شهری قطعه قطعه و طراحی شهری محرک و زیرساختی به عنوان رویه طراحی میان افزا معرفی گردید. در این راستا محصولات نهایی آن بر اساس مقیاس و مکان مداخله، به میدان ها، خیابان ها، پارک ها، مسیرهای پیاده و عناصر و المان های منفرد شهری تقسیم بندی می گردد. در نهایت در قالب الگوی مداخله بازسازی و باززنده سازی و یا نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده و تحلیل ویژگی های موجود، رویه، محصول، مقیاس و روش میان افزای مورد انتظار پیشنهاد می گردد. نتایج تحقیق نشان می دهد که می توان با این الگو، رویه، محصول، مقیاس، مکان و روش میان افزایی را درجهت اهداف نوسازی و اهداف تحریک توسعه یک بافت فرسوده مورد استفاده قرار داد. به این ترتیب که با استفاده از راهنمای عمل ارائه شده و ویژگی های محدوده مورد نظر، علاوه بر ارانه راهبردهای کلان میان افزایی می توان پروژه های هدف یا محرک توسعه را به طور دقیق تر و اجرائی تر شناسایی و مورد طراحی قرار داد. در نهایت با استفاده از الگو و راهنمای عمل ارائه شده، ابتدا با توجه به ویژگی های خاص محدوده بافت های فرسوده منطقه یک – که پتانسیل بالای نوسازی یکی از آن هاست- راهبردهایی به منظور میان افزایی موفق و تحریک توسعه کنترل شده در آن ها ارائه شد. سپس از این راهنما به طور تفصیلی برای طراحی محله باغ شاطر و مرکز محله آن به عنوان یکی از پروژهای میان افزا استفاده گردید. نتایج استفاده از این الگو نشان می دهد که استفاده از آن به مراتب، اسناد طراحی و محصول نهایی را به درستی و راحتی در اختیار مجریان طرح قرار می دهد.