مقایسه ی حبسیات محمود درویش و مسعود سعد سلمان

«ربّ السجنُ احبُ إلیَّ مما یَدعوننی إلیه ...» «حبسیه» یا «زندان نامه» بانگ وجدان های بیداری است که در برابر بی عدالتی ها و زورگویی ها طنین می اندازد. نهیبی است که از ژرفای تاریک، صفوف زورمندان را شهاب گونه در هم می شکند و می پراکند. سرچشمه ی این نوع ادب را باید در احساسات صادقانه ی بشری جستجو کرد. این ویژگی، نه تنها به ادبیات زندان جذابیتی خاص بخشیده، بلکه آن را فراتر از زمان و مکان، در قلب ادبیات زنده و ارزشمند انسانی قرار داده است. «محمود درویش» یکی از معروف ترین شاعران معاصر عرب است که در طول عمر خود سه بار زندان های رژیم صهیونستی را تجربه کرده و اشعاری که در این زندان ها سروده است جزء پربارترین اشعار او و نماد ادبیات مقاومت در فلسطین است. «مسعود سعد سلمان» نیز در ادبیات فارسی بزرگترین شاعر حبسیه سرا است که حدود بیست سال از بهترین سال های عمرش را در زندان گذراند و اشعاری در این زندان ها سرود که از دل برخاسته و بر دل می نشیند. شعر «محمود درویش» زاییده ی اندیشه ی شخصی و حجره های بسته نیست بلکه نبض صادقانه ای است که ثمره ی پیوند با مردم و محبت و علاقه به آنان است. ناله و فریاد مسعود سعد نیز برخاسته از پندار اغراق آمیز شاعرانه نیست؛ چرا که او درد و رنج را با تمام وجود لمس کرده است. این پژوهش شامل سه فصل است؛ فصل اول به کلیات بحث و اوضاع سیاسی، زندگی و شعر محمود درویش و مسعود سعد سلمان و تطبیق بین این دو مبحث می پردازد. فصل دوم رساله مربوط به حبسیه سرایی، تعریف و پیشینه ی آن و موضوعات حبسیه در زبان و ادبیات عربی و فارسی در دوره ی قدیم و معاصر به همراه شاهدهای شعری است و فصل سوم به تطبیق موضوعی حبسیات محمود درویش و مسعود سعد سلمان و بیان شباهت ها و تفاوت های موضوعی میان حبسیات این دو شاعر با تکیه بر شاهد مثال ها عنایت دارد.