اثر اصلاحی کلسیم و پتاسیم بر جذب عناصر معدنی و رشد گیاه دارویی زنیان در شرایط تنش شوری

چکیده به منظور بررسی اثر اصلاحی کلسیم و پتاسیم بر رشد و جذب عناصر غذایی در شرایط تنش شوری بر گیاه زنیان، آزمایش گلخانه‏ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه ولیعصر (عج) صورتگرفت. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بصورت فاکتوریل در چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل شوری با سه سطحs1(0 میلی مولار) s2 (50 میلی مولار) و s3 (100 میلی مولار) و فاکتور دوم شامل 5 نوع محلول غذایی n1 (محلولغذایی هوگلند)،n2 (محلولغذاییهوگلند + cacl2باغلظت 40 میلیمولاردرمحلولغذایی)،n3 (محلولغذایی هوگلند +cacl2بهصورتاسپری باغلظت 20میلیمولاربرروی شاخسارها)،n4 (محلولغذایی هوگلند + kno3باغلظت 40 میلیمولاربهصورتمحلولهمراهباآبآبیاری)وn5 (محلولغذایی هوگلند + kno3بهصورتاسپری باغلظت 20میلیمولاربر روی شاخسارها) بودند. با افزایش شوری ارتفاع گیاه کاهش یافت. محلول غذایی و اثرات متقابل آن با شوری، بر ارتفاع گیاه تاثیر معنی‏دارینداشت. وزن خشک ساقه نیز یکی از صفاتی بود که تحت تاثیرشوری قرار گرفت و کاهش معنی‏داری داشت. سطح برگ گیاه تحت تاثیر شوریکاهش معنی‏داری نشان داد. محلول پاشی kno3به صورت اسپری روی برگ‏ها تاثیر معنی‏داری روی آن داشتو باعث افزایش سطح برگ شد. وزن خشک ریشه گیاه در این آزمایش تحت تاثیر شوری، محلول غذایی و اثرات متقابل آنها قرار نگرفت. اثر شوری و محلول غذایی بر نسبت وزنخشک ریشه به ساقه نیز معنی‏دار نبود. وزن خشک کل گیاه تحت تاثیر شوری، کاهش معنی‏داری نشان داد.در حالیکه اثرمحلول غذایی بر این صفت معنی‏دار نشد. میزان شوری اعمال شده باعث افزایش قندهای محلول شد. نوع محلول غذایی بر میزان قندهای محلول گیاه اثر معنی‏داری نداشت. میزان محتوای آب نسبی و کمبود آب اشباعنیز تحت تاثیر شوری ، محلول غذایی و اثرات متقابل آنها قرار نگرفت. افزایش شوری تاثیرمعنی‏داری بر میزان پرولین گیاه داشت به طوری که در سطوح شوری بالا، میزان پرولین افزایش یافت. میزان پروتئین گیاه تحت تاثیر شوری اعمال شده قرار گرفت وکاهش معنی‏داری نشان داد، این در حالی بود که کاربرد محلول غذایی همراه با cacl2به صورت محلول در آب آبیاریباعث افزایش میزان پروتئین گیاه شد. میزان شوریاعمال شده باعث کاهش معنی‏دار کلروفیل a وb و کلروفیل کل شد. نوع محلول غذایی برمیزان کلروفیل a،b و کلروفیل کل تاثیر معنی‏داری نداشت. اعمال شوری و نوع محلول غذایی برمیزان سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم گیاه نیز تاثیر معنی‏داری داشت به طوریکه بیشترین میزان سدیم در سطوح شوری s3(100 میلی مولار) مشاهده شد. میزان پتاسیم دراندام هوایی در اثر تنش شوری کاهش معنی‏داری داشت. این کاهش تا حدودی تحت تاثیر کاربرد kno3 جبران شد. غلظت کلسیم و منیزیم در گیاه با افزایش شوری کاهش یافت.سطوح مختلف شوری بر میزان rgr، lar و cgr تاثیر معنی‏داری داشت و باعث کاهش معنی‏دار آنها شد. میزان sla تحت تاثیر شوری، محلول غذایی و اثرات متقابل آنها قرار نگرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که گیاه زنیان نیز مانند بسیاری از گیاهان دیگر در اثر اعمال شوری تا حدودی آسیب می‎بیند که کاربرد محلول‏های نیترات پتاسیم و کلریدکلسیم می‎تواند این خسارات را تا حدی جبران کند و اثرات نا‏مطلوب شوری را بهبود بخشد.