بررسی مفهوم و تصویر شیروخورشید در ایران باستان

چکیده: مطالعه و بررسی مفهوم و تصویر نمادها می تواند در شناخت تمدن های گذشته و در نتیجه پی بردن به رمز و راز بسیاری از آثار هنری آنان کمک کند. نمادها در بردارنده باورهای یک قوم می باشند و مفاهیمی که در خود دارند حاکی از اندیشه های انسان هایی است که هزاران سال پیش می زیسته اند.باورهای فرازمینی ایرانیان باستان نیز در قالب نماد ها و اسطوره ها جلوه می یابند.در این تحقیق سعی بر آن است تا نماد شیر و خورشید از نظر مفهومی و تصویری در ایران باستان مورد بررسی قرار گیرد.هم چنین ارتباطی که با آیین مهر در خود دارد می تواند ما را به عمق و مفهومِ آیینی آن رهنمون سازد.نماد شیروخورشید در برخی آثار به صورت شیری با نماد گردونه مهر که از مظاهر ایزد مهر می باشد و هم چنین ظاهر شدن این ایزد به صورت شیر میتواند ارتباط این نماد را با آیین مهر نشان دهد.هم چنین با توجه به اینکه شیر، خود در بردارنده مفهومی از خورشید و روشنایی می باشد و نیز از نظر تصویری گاهی سر شیر به شکلی شبیه به تصویر خورشید نمایان می شود می تواند گویای ارتباط این دو نماد یعنی خورشید و شیر در ایران باستان باشد.در ادامه این بررسی ها نیز سوار شدن الهه گان و ایزدان باروری بر روی شیر میتواند با سوار شدن خدای خورشید که خود از ایزدان باروری و حاصلخیزی می باشد در ارتباط مستقیم قرار گیرد.به عنوان نمونه «آناهیتا» ایزد آ بها در مواردی سوار بر شیر نشان داده شده است که از نظر تصویری با توجه به هاله بزرگ و تابان او که تمام پیکره اش را در بر گرفته است بی شباهت به شیر و خورشید نیست.از نظر مفهومی نیز با توجه به مفاهیم نزدیک آناهیتا و خورشید که هر دو از ایزدان باروری و عناصر پاک کننده جهان هستی می باشند می توان سوار شدن این ایزد را بر روی شیر با سوار شدن خدای خورشید بر پشت شیر مرتبط دانست .در این پژوهش روش تحقیق به صورت کتابخانه ای می باشد.روش گردآوری داده ها نیز به صورت فیش برداری از آثار مکتوب انجام شده و روش تجزیه و تحلیل نیز به روش توصیفی ، معناشناختی تطبیقی و تحلیلی صورت گرفته است.