بررسی رابطه فرهنگ سازمان با رفتار شهروندی سازمانی ( مطالعه موردی سازمان بازرسی کل کشور )

چکیده : نظریه های مختلف علمی که برگرفته از مطالعات میدانی در سازمان ها و واحدهای دولتی و خصوصی است گویای اهمّیت رفتار شهروندی به عنوان یک عامل اثرگذار در بهبود عملکرد فردی و سازمانی است . بزعم مطالعات انجام شده ، رفتار شهروندی سازمانی بهره وری مدیریتی و سازمانی را از طریق تقویت روحیه کار تیمی ، انسجام و همبستگی در سازمان ، افزایش ثبات عملکرد سازمانی ، افزایش انطباق سازمان با تغییرات محیطی و در نهایت توسعه کیفیّت خدمات، افزایش می دهد. لذا یافتن راههایی که بتواند به توسعه و بسط این رفتار در سازمانها بینجامد از اهمیت مضاعفی برخوردار است. بزعم محقق فرهنگ سازمانی می تواند از جمله راهکارهای موثر در توسعه رفتار شهروندی سازمانی باشد و در این تحقیق تلاش می شود پاسخ مناسبی به این سئوال اساسی داده شود که بر اساس جدیدترین مفهوم فرهنگ سازمانی هافستد کدام بعد فرهنگ سازمانی متناسب و سازگار با توسعه رفتار شهروندی سازمانی در سازمان مورد بررسی ( سازمان بازرسی کل کشور ) است . بزعم هافستد 6 بعد فرهنگ سازمانی وجود دارد که عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار می دهد ، این 6 بعد عبارتند از فرایندگرایی در برابر نتیجه گرایی ، وظیفه مداری در برابر کارمند مداری ، سیستم باز در برابر سیستم بسته ، کنترل سخت در برابر کنترل سست ، حرفه گرایی در برابر عمومیت گرایی و نهایتاً هنجارگرایی در برابر واقع گرایی. علاوه براین از مفهوم رفتار شهروندی سازمانی ابعاد آداب اجتماعی ، نوع دوستی ، وجدان کاری ، جوانمردی ، نزاکت ، هماهنگی متقابل شخصی و محافظت از منابع سازمان مد نظر قرار گرفته شده است. در خصوص ارتباط بین ابعاد رفتار شهروندی سازمانی با ابعاد فرهنگ سازمانی مشخص شد که ارتباط مثبت و معنی داری بین رفتار شهروندی سازمانی و ابعاد فرایندگرایی ، کارمند مداری ، سیستم باز و کنترل سخت وجود دارد. وجدان کاری ، جوانمردی و هماهنگی متقابل شخصی رابطه مثبت و معنی داری با فرایندگرایی و کنترل سخت دارند. همچنین دو بعد نزاکت و محافظت از سازمان تنها با بعد فرایندگرایی رابطه مثبت و معنی داری دارند. کلمات کلیدی : فرایندگرایی - نتیجه گرایی ، کارمند مداری - وظیفه مداری، حرفه گرایی - عمومیت گرایی،کنترل سست - کنترل سخت ، سیستم باز – سیستم بسته ، رفتار شهروندی سازمانی ، فرهنگ سازمانی .