بررسی تاثیر تغییرات ذخیره کربن آلی خاک بر پارامترهای کیفی خاک در منطقه جنگلی خیرودکنار، استان مازندران

اکوسیستم جنگلی یک سیستم کاربری اراضی بسیار مهم برای ذخیره کربن در خاک ها و حذف دی اکسید کربن اتمسفری محسوب می شود. در این مطالعه تأثیر عوامل ارتفاعی و نوع پوشش درختان جنگلی بر تعیین موجودی کربن آلی در کل خاک و اجزای فیزیکی ماده آلی در خاک های جنگلی منطقه خیرودکنار نوشهر مورد بررسی قرار گرفت. کربن، ازت و نسبت c/n در بخش اجزای معدنی و چگالی ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه، مقدار ماده آلی و درصد رس قابل انتشار در خاک به عنوان شاخص-های کیفی مهم اندازه گیری شدند. نمونه برداری خاک از ارتفاع 200 تا 1200 متر از سطح دریا در فواصل تقریباً 100 متر، با توجه به تیپ پوشش جنگلی در سه تیپ راش- ممرز، بلوط- ممرز و انجیلی- ممرز صورت گرفت. برای این منظور در تیپ های جنگلی مشخص شده نمونه برداری از خاک با مطالعه و حفر نیمرخ ها و جمع آوری نمونه های سطحی دست نخورده و دست خورده توسط آگر دستی صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار کربن آلی و میانگین وزنی قطر خاکدانه و نیز کمترین مقدار رس قابل انتشار در ارتفاع 1000 تا 1200 متر از سطح دریا و در تیپ جنگلی راش- ممرز مشاهده شد. برآورد مقدار ترسیب کربن نشان داد که بیشترین مقدار ترسیب کربن در بخش آلی و در کل خاک به ترتیب در تیپ جنگلی انجیلی- ممرز با مقدار 4/167 تن در هکتار و در تیپ راش- ممرز با مقدار 4/514 تن در هکتار صورت گرفته است. نتایج حاصل از جزء به جزء کردن فیزیکی خاک به اجزای معدنی نشان داد که بیشترین مقدار کربن آلی و ازت کل در جزء رس و در ارتفاع 1000 تا 1200 متر از سطح دریا به ترتیب با مقادیر 51/6 و 765/0 درصد و در تیپ جنگلی راش- ممرز به ترتیب با مقادیر92/4 و 364/0 درصد مشاهده شد. با افزایش قطر ذرات نسبت c/n در آن ها افزایش یافت. درصد توزیع کربن در اجزای معدنی اندازه گیری و نتایج نشان داد که بخش رس علی رغم داشتن فاکتور غنی شدن پایین دارای بیشترین درصد توزیع کربن بود. غنای بخش شن از کربن در تیپ راش- ممرز با مقدار 59/1 بیشتر از دو بخش سیلت و رس و دو تیپ جنگلی دیگر بدست آمد. نتایج بدست آمده آماری با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی و dca حاکی از آن است که مهم ترین و معنی دارترین خصوصیات خاک که باعث اختلاف در نوع خاک ها و ایجاد پوشش درختی متفاوت هستند عبارتند از درصد کربن آلی، پایداری خاکدانه، درصد رس، سیلت و واکنش خاک.