عوامل اجتماعی موثر بر ادراک (بر مبنای پژوهشی آزمایشگاهی درباره ادراک قد)

هدف از این پژوهش تعیین عوامل اجتماعی موثر بر ادراک با تکیه بر پژوهشی آزمایشگاهی درباره ی ادراک قد می باشد. ادراک دیداری امری انعطاف پذیر و وابسته به موقعیت است و عوامل زیست شناختی، روانشناختی و اجتماعی، ویژگی های آن را بسته به هر موقعیت تعیین می نمایند. در این پژوهش به روش رابطه ای تأثیر سن، جنس و وضعیت اجتماعی اقتصادی 1054 دانش آموزان دختر و پسر کلاس های چهارم دبستان (گروه سنی چهارم)، دوم راهنمایی (گروه سنی هفتم) و دوم متوسطه ی (گروه سنی دهم) مدارس شیراز بر ادراک آن ها از قد صمیمی ترین دوستشان در کلاس ارزیابی گردید. از یک ابزار جدید محقق ساخته که شامل یک پرده ی سفید در ابعاد 208 سانتی متر در 86 سانتی متر، یک دستگاه مولّد نور که پشت پرده قرار می گرفت و یک جعبه کنترل جهت حرکت دادن لکه ی نور و یادداشت فاصله ی لکّه ی نور تا زمین، استفاده شد. هر شرکت کننده در فاصله ی 2 متری از پرده قرار می گرفت و قد صمیمی ترین دوستش را با شاخص لکه ی نور روی پرده نشان می داد. یافته ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین گروه چهارم با گروهای های هفتم و دهم در ادراک قد وجود دارد، (001/0 > p). گروه چهارم در مقایسه با گروه های سنی هفتم و دهم تفاضل قد (قد اندازه گیری شده ی صمیمی ترین دوست - قد ادراک شده صمیمی ترین دوست = تفاضل قد) را به طور معنی داری کم تر برآورد کردند. این یافته می تواند متأثر از بلوغ به عنوان یک نقطه ی بحرانی در ادراک دیداری باشد. همچنین پسران در مقایسه با دختران تفاضل قد را به طور معنی داری بیشتر برآورد کردند، (006/0 > p) . وضعیت اجتماعی اقتصادی شرکت کنندگان در ادراک قد صمیمی ترین دوستشان موثر بود و شرکت کنندگان با وضعیت اجتماعی اقتصادی پایین تر ( در مقایسه با شرکت کنندگان با وضعیت اجتماعی اقتصادی بالاتر) قد صمیمی ترین دوستشان را بلندتر برآورد کردند، (01/0 > p) .این یافته می تواند به خاطر تفاوت در ساختار دوستی های این دو گروه باشد. نود و دو و سه دهم درصد از شرکت کنندگان نیز در برآورد قد صمیمی ترین دوستشان دچار کم برآوردی شدند که تفاوت آن با بیش برآوردی ها (7/7 درصد) معنی دار بود، (001/0 > p). پیشنهاد می‏گردد که با توجه به مزیت های ابزار مورد استفاده در این پژوهش از آن در پژوهش های آتی نیز استفاده گردد.