بررسی شوروش های داخلی عصر صفویان از شاه عباس یکم تا سلطان حسین صفوی

شوروش های گوناگون عصر صفویه خصوصا در زمان شاه عباس اول و شاه صفی و دیگر شاهان سلسله صفوی ، رشه در زمینه های تاریخی ، نگرش های مذهبی ، اوضاع سیاسی و تحولات اجتماعی ، اقتصادی دولت صفویه داشت . شورش های این دوره را می توان حرکت های دگراندیش سیاسی ، اجتماعی و مذهبی علیه دولت صفویه دانست که به قصد دستیابی به قدرت و میل به ثروت در یکی از نواحی مهم ایران عهد صفوی دست به شورش می زدند . نشانه ای مبنی بر اینکه این شورش ها درصدد نابودی دولت صفوی بوده باشند ، در دست نیست ، لیکن دستیازیدن به یک قدرت محلی و به نوا رساندن حامیان خود در راه اهداف آنان بی تاثیر نبوده است . غارت کاروان های تجاری ، بر هم زدن اهمیت نسبی و آشفته کردن امکانات اقتصادی و اجتماعی از مهمترین تاثیرات این شورش ها به شمار می رود . این شورش ها پیامد اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران سلطنت صفویان بود . هم زمان بتا قدرتگیری شاه عباس اول در گوشه و کنار این سرزمین برخی، ادعای پادشاهی نموده و مملکت دچار ارج و مرج شد ، و اقوام مختلف با توجه به امیال خود از هر کدام از آنان حمایت می نمودند ، شورش یعقوب خان در فارس و یزد و کرمان، شورش یولی بیک در اصفهان ، شورش خان احمد گیلانی در گیلان و تصرف این ناحیه به دست وی از جمله این شورش ها بودند . در دروه سلطنت شاه صفی جانشین شاه عباس اول ، شورش های بسیاری رخ داد از جمله ، شورش غریب شاه گیلانی ، شورش درویش رضا در قزوین ، شورش علی مردان خان زیک در قندهار ، شورش شیر خان افغان ، در ایجاد این شورش ها هم عوامل داخلی از جمله سخت گیری های سرداران و ماموران شاهان صفوی در مناطق مختلف کشور ، و هم عوامل داخلی از جمله تحریک و حمایت عثمانی ها و ازبک ها در غرب و شرق ایران موثر بود .در این پژوهش عوامل داخلی و خارجی ، قومی و مذهبی ، سیاسی و اجتماعی این شورش ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.