بررسی رابطه رطوبت و برخی از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک با ترکیب پوشش گیاهی (مطالعه موردی استان فارس- اقلید- دشت آسپاس)

چکیده در مدیریت مراتع شناخت عوامل محیطی و میزان اثر آنها بر استقرار پوشش گیاهی بسیار حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه دستیابی به روابط موثر ویژگی‏های فیزیکی و شیمیایی خاک با ترکیب پوشش گیاهی چمنزار است. دشت آسپاس در شمال استان فارس بین ?57 ´18 ?52 تا ?19 ´25 ?52 طول شرقی و?20´35 ?30 تا ?39 ´38 ?30 عرض شمالی قرار دارد. براساس رابطه‏ تعیین حجم نمونه، 97 قاب یک متر مربعی با استفاده از روش آماری محاسبه و به ‏صورت تصادفی- سیستماتیک در عرصه قرار داده شد. در هریک از این قاب‏ها درصد تاج پوشش، لاشبرگ، خاک لخت به روش تخمین برآورد گردید. برای بررسی رابطه‏ خاک با پوشش گیاهی از روش‏های رسته‏بندی تجزیه تطبیقی قوس‏گیری‏شده (dca) و تجزیه تطبیقی متعارفی (cca) استفاده شد. برای مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بین توده‏های گیاهی موجود در منطقه از روش تجزیه واریانس یک‏طرفه (anova) استفاده شد. نتایج نشان داد که تیره‏ گندمیان دارای بیشترین فراوانی گونه‏ای در منطقه است. از نظر فرم‏ زیستی، همی‏کریپتوفیت‏ها و تروفیت‏ها به‏ترتیب بیشترین طیف غالب زیستی منطقه را تشکیل دادند. در آنالیز خوشه‏ای چهار تود? گیاهی تفکیک شد که گونه‏های. cynadon dactylon. juncus maritimus. carex cacti. phragmites communis بیشترین درصد تاج پوشش را دارا هستند. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تمامی عوامل اثر معنی داری بر توده‏های گیاهی دارند. پراکنش گونه‏ها در دیاگرام تجزیه تطبیقی قوس‏گیری‏شده (dca) شبیه به تجزیه تطبیقی متعارفی (cca) است. و دلالت براین دارد که همبستگی قوی بین پوشش گیاهی و فاکتورهای خاکی موجود در منطقه وجود دارد. محور اول cca همبستگی معنی‏داری با هدایت الکتریکی، مجموع یون‏های کلسیم و منیزیم، سدیم، درصد سدیم قابل تبادل و نسبت جذب سدیم داشت. محور دوم همبستگی قوی با ماده آلی، رطوبت خاک، آهک و درصد سیلت و شن نشان داد. براساس آنالیز تقسیم بندی واریانس مشخص شد که 35/45 درصد از تغییرات ترکیب پوشش گیاهی توسط فاکتورهای خاکی مورد بررسی در این تحقیق قابل توجیه است. نتایج نشان داد که توزیع جوامع گیاهی موجود در منطقه کاملاً با فاکتورهای خاکی مورد بررسی در این مطالعه همبستگی دارند و جوامع موجود که با این شرایط سازگار شده‏اند، اکثراً از گونه‏‏های رطوبت‏پسند هستند. درک رابط? بین عوامل خاکی و توزیع پوشش گیاهی در این منطقه در مدیریت، احیاء، و توسعه اکوسیستم‏های چمنزار کاربرد فراوانی دارد