بررسی تاثیر نسبت های مختلف گچ و ماده آلی بر روی کاهش نسبت جذب سدیم (sar) خاک

مساحت قابل توجهی از ایران را خاک های شور و سدیمی تشکیل می دهد. این خاک ها از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی وضعیت مطلوبی ندارند و مشکلات فراوانی از جمله فرسایش خاک را در پی خواهند داشت. بنابراین اصلاح و بهره برداری از این خاک ها امری ضروری می-باشد. در این راستا تحقیق حاضر با هدف امکان اصلاح یک خاک شور و سدیمی با بهره گیری از ترکیبات معدنی کلسیم دار مانند گچ و نیز کود دامی، و همچنین بررسی تأثیر استفاده ی توأم و جداگانه ی این مواد با نسبت های متفاوت، در اصلاح خاک ذکر شده صورت پذیرفت. نمونه خاک مورد نظر از ایستگاه تحقیقات بیابان زدایی شهید صدوقی جمع آوری شد، و آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تیمار (1- گچ 1 درصد، 2- گچ 2 درصد، 3- گچ 1 درصد + کود دامی 5/0 درصد، 4- گچ 2 درصد + کود دامی 1 درصد، 5- آبشویی و 6- شاهد) و در سه تکرار به صورت گلدانی انجام شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه خاک شناسی، مورد تجزیه ی فیزیکی و شیمیایی قرار گرفت و سپس با اعمال تیمارهای مورد نظر به مدت سه ماه در رطوبت ظرفیت زراعی نگهداری شدند. با پایان این مدت، آبشویی در یک نوبت انجام گرفت و سپس پارامترهای sar، ec و ph اندازه گیری شدند و نتایج حاصله با استفاده از نرم افزار spss و آزمون چند دامنه ای دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد تأثیر تیمارها بر روی میزان sar و ec در سطح 1 درصد و بر روی ph در سطج 5 درصد معنی دار شدند. مقایسه ی میانگین ها نشان داد که گچ 1 درصد بیشترین تأثیر را در کاهش sar داشته و آن را از 72/25 در تیمار شاهد به 35/8 رسانید. تیمار گچ 2 درصد ph را از 8 در تیمار شاهد به 6/7 کاهش داد. بیشترین تأثیر در کاهش ec که میزان این پارامتر را از 4/30 در تیمار شاهد به 5/7 رسانید مربوط به تیمار گچ 1 درصد می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق که نشان داد کاربرد کود دامی به همراه گچ نقش مثبتی در کاهش sar ندارد و راندمان اصلاح کنندگی گچ را افزایش نداده است و از طرف دیگر به دلیل املاح موجود در کود دامی که باعث افزایش ece خاک نسبت به سایر تیمارها شده است، پیشنهاد می شود که جهت اصلاح خاک های شور و سدیمی با شرایط خاک مورد آزمایش فقط گچ به تنهایی مصرف شود که علاوه بر کاهش هزینه ها، شوری ثانویه ای نیز ایجاد نشود.