تحلیل ترجیحات اعضای هیأت علمی کشاورزی، دامپزشکی و منابع طبیعی ایران در استفاده از روش ها و سبک های تدریس و وسایل آموزشی

هدف کلی این تحقیق، تحلیل ترجیحات اعضای هیأت علمی کشاورزی، دامپزشکی و منابع طبیعی ایران در استفاده از روش ها و سبک های تدریس و وسایل آموزشی است. تحقیق حاضر به لحاظ پارادایمیک "کمی-کیفی" (بیشتر کمی)، از جنبه ی هدف "کاربردی"، از بعد گردآوری داده ها "توصیفی-همبستگی" است. جامعه ی آماری تحقیق را اعضای هیأت علمی تمام وقت رشته های کشاورزی، دامپزشکی و منابع طبیعی دانشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال تحصیلی 90-1389 تشکیل دادند (1800=n). حجم نمونه ای به تعداد 330 نفر بر پایه فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای نسبی انتخاب شد. ابزار تحقیق پرسشنامه ی الکترونیکی شامل ویژگی های فردی و حرفه ای آزمودنی ها، پرسشنامه ی سبک تدریس، پرسشنامه ی محقق ساخته ی وسایل آموزشی و سوالات باز موانع و راهکارهای مدرسان در استفاده از روش های تدریس و وسایل آموزشی بود. روایی صوری پرسشنامه از طریق نظرخواهی از مدرسان ترویج و توسعه ی روستایی دانشگاه های مذکور صورت گرفت. پایایی پرسشنامه براساس آزمون راهنما در دانشگاه زنجان با 35 آزمودنی و محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ استاندارد شده برای بخش های سبک تدریس و وسایل آموزشی به ترتیب 837/0 و 940/0 محاسبه شد. داده ها توسط نرم افزار spss17.0 تحلیل شد. براساس یافته های توصیفی، 317 نفر (1/96%) از آزمودنی ها مرد و 13 نفر (9/3%) زن بودند. میانگین سنی 43 سال و به لحاظ درجه ی دانشگاهی 301 نفر (5/93%) دارای مدرک دکتری تخصصی و 21 نفر (5/6%) دارای مدرک کارشناسی ارشد بودند. سابقه ی تدریس بین 1 تا 45 با میانگین 45/12 سال برآورد شد. بیشینه ی عملکرد پژوهشی 50/1117 و کمینه ی آن 7 و میانگین این متغییر 14/195 با انحراف معیار 70/193 امتیاز محاسبه شد. یافته های استنباطی تحقیق نشان داد که متغییرهای مستقل با برخی از روش های تدریس و وسایل آموزشی دارا و با برخی دیگر فاقد تفاوت و یا ارتباط معنی دار می باشند. همچنین بین هیچ کدام از متغییرهای مستقل با سبک های تدریس اعضای هیأت علمی تفاوت معنی داری یافت نشد. سبک های تدریس برتر "تجربه یا انطباق یابنده" با فراوانی 112 نفر (8/35%) و "مفهوم سازی یا جذب کننده" با فراوانی 100 نفر (9/31%) محاسبه شدند. براساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی روش های تدریس، هفت عامل روش های تدریس: گروهی، بررسی و بازیابی، گام به گام، تجویزی، ذهنی-شفاهی، فراگیرمحور و مباحثه ای در کل 51/59% از واریانس را تبیین نمودند. نتایج تحلیل عاملی وسایل آموزشی نیز نشان داد که هفت عامل وسایل آموزشی: ترسیمی-دیداری، شنیداری-دیداری، سه بعدی، متداول، قدیمی، اسلاید نمایشی و مدرس محور در کل 66/66% از واریانس را تبیین نمودند. براساس نتایج تحلیل محتوایی بخش کیفی هم مشکلات استفاده از روش های تدریس و وسایل آموزشی و راهکارهای پیشنهادی به مواردی همچون تأمین بودجه و امکانات آموزشی، اعضای هیأت علمی، قوانین آموزشی و دانشجویان مربوط شد. با توجه به یافته های تحقیق در دو بخش کمی و کیفی پیشنهادهایی به شرح زیر ارائه شد: 1- در گزینش اعضای هیأت علمی جنسیت ملاکی برای انتخاب قرار نگرفته و اولویت به افراد جوان تر، علاقه مند به رشته ی تحصیلی، دانش آموختگان و دانشجویان دکتری و روستازادگان داده شود 2- علاوه بر تجهیز امکانات دانشگاه ها و استمرار در برگزاری کارگاه های آموزشی بر غنی سازی آن ها از طریق اختصاص وقت بیشتر به شرکت کنندگان برای بحث، تبادل نظر و استفاده از تجربیات موفق از همدیگر اقدام شود 3- نوآوری در تدریس و ارتقاء کیفیت آن به عنوان یکی از شروط بهره مندی از فرصت مطالعاتی مطرح شده و صرفاً جنبه ی پژوهشی ملاک نباشد 4- اعضای هیأت علمی کمتر عهده دار وظایف پست های مدیریتی شوند 5- براساس نظرسنجی های دانشجویان در خصوص کیفیت تدریس، ضمن معرفی مدرسان برتر پاداش هایی برای آن ها در نظر گرفته شود. کلیدواژگان: آموزش کشاورزی، روش های تدریس، سبک های تدریس، وسایل آموزشی، اعضای هیأت علمی