تحلیل نظام ترویج مدیریت خشکسالی در کشاورزی استان خوزستان

هدف کلی این پژوهش، شناسایی نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی در کشاورزی استان خوزستان است. به منظور تحقق هدف فوق از یک روش علّی ـ مقایسه ای استفاده شد. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی و مراکز جهاد کشاورزی استان خوزستان تشکیل می دادند (120=n) که تعداد نمونه به روش سرشماری تعیین گردید. پرسشنامه، به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از هفت بخش مجزا تشکیل شده بود که روایی ظاهری آن توسط مشورت با کارشناسان و اساتید مربوطه تأمین گردید. همچنین، به منظور تأمین پایایی پرسشنامه در مرحله پیش آزمون، از روش آلفای کرنباخ (?) استفاده گردید که مقدار آلفا برای کل پرسشنامه به طور میانگین 0/86 محاسبه گردید. نتایج تحقیق نشان داد که در حال حاضر نظام ترویج کشاورزی استان خوزستان به هیچ یک از ارکان خود متناسب با مدیریت خشکسالی، توجه درخور و شایسته ای ندارد. این موضوع حاکی از ضرورت بازاندیشی در ارکان ترویج مدیریت خشکسالی می باشد. همچنین، نتایج آزمون تفاوت رتبه ای ویلکاکسون نشان داد که بین تمامی گویه های ارکان نظام ترویج متناسب با مدیریت خشکسالی در شرایط موجود و مطلوب اختلاف معناداری وجود دارد. طبق نتایج به دست آمده از تحقیق، ارکان نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی در کشاورزی استان خوزستان، به ترتیب زیر می باشد: اهداف نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی: ارتقاء آگاهی عمومی در زمینه استفاده بهینه از آب کشاورزی، نظام مندی و هماهنگی فعالیت های ترویجی در راستای اهداف مدیریت خشکسالی، افزایش میزان آگاهی کشاورزان از روش های حفظ رطوبت خاک، افزایش میزان آگاهی کشاورزان از نقش مدیریت رابطه آب، خاک و گیاه در فرآیند تولید محصول. گروه های هدف نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی: تشکل های غیردولتی، جوانان روستایی، گروه های محلی، کشاورزان حاشیه ای و با منابع کم. روش های نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی: توجه به دانش بومی، مشاهده و سنجش منظم مزرعه، روش های تسهیلگری، آموزش های انبوهی. سازمان های نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی: استفاده از هدایت و رهبری به عنوان مهم ترین ابزار مدیریتی، توجه به یادگیری تیمی و کار گروهی در سازمان، اهمیت دادن به توانایی های فردی در سازمان، حضور سازمان های مردمی و انجمن های کشاورزی. حرفه ای های نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی: متخصصانی با دانش و صلاحیت فنی خاص درباره فناوری های مدیریت خشکسالی، متخصصانی با توانایی تشکیل و بسیج جوامع محلی، تلقی از مروج به عنوان یک تسهیلگر، متخصصانی با توانایی به کارگیری مهارت های نوین ارتباطی و تبدیل شدن به ارتباط گران مشاوره دهنده. تمهیدات نظام مطلوب ترویج مدیریت خشکسالی: معرفی بذور و گونه های گیاهی متناسب با شرایط خشکسالی، معرفی انواع بیمه های خشکسالی، مدیریت تغذیه در خاک و گیاه، بحران آب و چگونگی استفاده بهینه از آن.