ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات مرتبط با تحمل یخ زدگی در جو با استفاده از نشانگر های مولکولی

برای ارزیابی مقاومت به یخ زدگی و بررسی میزان تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های جو از لحاظ صفات مورفوفیزیولوژیک، نشانگرهای پروتئینی و مولکولی و بررسی ارتباط آن ها، 20 ژنوتیپ جو در مزرعه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس صفات تنوع قابل ملاحظه ای را بین ژنوتیپ ها نشان داد. تاثیر دمای خوگیری بر روی تغییرات میزان پرولین، حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii، میزان کلروفیل و میزان قندهای محلول بررسی شد. سپس تیمار یخ زدگی در دماهای 4-، 7-، 10-، 13- و 16- اعمال و دمای 50% کشندگی (lt50) آن ها تعیین شد. 20 ژنوتیپ مورد بررسی در آزمایش مجزا در مزرعه کشت شد تا شاخص fsi (درصد زنده مانی در مزرعه) آن برآورد شود. نتایج بدست آمده در مجموع نشان دهنده ی وجود یک روند کاهشی در حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii و یک روند افزایشی در میزان قند محلول و میزان پرولین بود. در بررسی همبستگی بین صفات، همبستگی منفی و معنی داری بین شاخص مزرعه و lt50 (601/0-)، به دست آمد. همچنین بین برخی صفات مورفوفیزیولوژیک با شاخص fsiو lt50 همبستگی وجود داشت. در تجزیه خوشه ای که توسط صفات فیزیولوژیک انجام شد، ژنوتیپ های f-a1-1، f-a1-2، f-a2-11و f-grb-85-5 و ارقام صحرا، سهند، دشت و ماکوئی در یک گروه قرار گرفتند که شاخص fsi بالا و lt50 پایینی داشتند. رقم ماکوئی با داشتن 66/17- lt50= و بالاترین درصد زنده مانی در مزرعه مقاوم ترین ژنوتیپ شناخته شد. در تجزیه a-page برای پروتئین های ذخیره ای بذر، ژنوتیپ ها در تجزیه خوشه ای به 4 گروه تقسیم شدند. تجزیه issr با استفاده از 9 آغازگر، 50 نوار چند شکل در ژنوتیپ های مورد مطالعه تولید کرد. میانگین pic و mi برای کلیه آغازگرها به ترتیب 37/0 و 72/1 بدست آمد. تجزیه خوشه ای داده های مولکولی با استفاده از ضریب تشابه ژاکارد، ژنوتیپ ها را به 4 گروه متمایز منتسب کرد. نتایج گروه بندی بر اساس داده های مولکولی و پروتئینی نشان داد که بین این دو گروه بندی تطابق زیادی وجود دارد. رابطه بین نشانگرهای مولکولی و صفات مورد مطالعه از طریق تجزیه رگرسیون چندگانه بررسی شد. صفت طول سنبله با 9 نشانگر رابطه ی معنی داری نشان داد و با داشتن ضریب تبیین تصحیح شده برابر با 98/0 دارای بیشترین میزان تغییرات تبیین شده توسط نشانگرها بود. همچنین 5 نشانگر 94/0 از تغییرات fsi و همچنین 5 نشانگر مثبت 94/0 از تغییرات lt50 را تبیین کرد. بنابراین ممکن است بتوان از این نشانگرها برای انتخاب و گزینش لاین های مقاوم در برنامه های اصلاحی بهره گرفت.