بررسی احکام فقهی قرائت قرآن

چکیده: قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب آسمانی و نخستین منبع تشریع احکام، جایگاهی بس والا در علوم اسلامی دارد. قرائت، تلاوت، تدبر، تعلیم و تعلّم قرآن کریم به منظور عمل بدان و رسیدن به فوز و فلاح است که در تعالیم قرآن به عنوان غایت همه دستورات دینی معرفی شده است. قرائت و تلاوت این کتاب مقدس همانند سایر رفتارهای فردی و اجتماعی، موضوع برخی از احکام شرعی قرار گرفته است که در ابواب فقهی به طور پراکنده آمده است. این تحقیق، احکام فقهی قرائت قرآن را با سه عنوان عمده فعل قرائت، فاعل قرائت و مخاطب قرائت بررسی کرده است. این مباحث با عناوین قرائت قرآن، تعلیم قرآن، احکام قاری قرآن و بحث انصات تدوین شده است. چگونگی قرائت قرآن در سیر تاریخی، با اختلافاتی روبرو شده است که منجر به ایجاد قرائات گوناگون؛ از جمله قرائات سبعه و عشره و... شده است؛ به دنبال این امر، اختلافاتی هم در صدور احکام و فتاوا از جانب فقها در خصوص موضوعات پیرامون قرآن به وجود آمده است. به نظر فقها، جواز قرائت قرآن در نماز، با هر یک از قرائات سبعه یا عشره، موافق با احتیاط است، اموری همچون خضوع و خشوع، گریه کردن و گریاندن، سکوت و انصات، به هنگام قرائت قرآن و استماع آن، تعلیم قرآن به فرزندان، قرائت در حال طواف، از جمله امور مستحب شمرده شده است. قرائت قرآن با غنا، از جمله موارد اختلافی بین فقهاست؛ ولی آنچه مورد اتّفاق است، تحریم قرائت قرآن با غنای لهوی و جواز تغنی به قرآن، به معنای قرائت با صدای زیبا و رعایت نکات تجویدی است. آموزش قرائت قرآن را می توان به عنوان مهریه زوجه قرار داد. همچنین گرفتن اجرت در برابر تعلیم قرآن بدون اشکال است. جواز تعلیم به نامحرم و قرائت قرآن توسط بانوان در برابر نامحرمان البته با رعایت شرایطی، رعایت برخی آداب ظاهری و باطنی به هنگام قرائت قرآن، از مسائل دیگری است که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.