مطالعه ی سنگ شناختی و ژئوشیمیایی گرانیتوئید بوگ، جنوب شرق زاهدان، شرق ایران

توده های گرانیتوئیدی بوگ و چشمه بید در استان سیستان و بلوچستان، جنوب شرق زاهدان و در زون فلیشی شرق ایران واقع و جزئی از نوار گرانیتوئیدی زاهدان- سراوان به شمار می روند. عمده ترکیب سنگ شناسی این توده ها گرانودیوریت، مونزوگرانیت تا سینوگرانیت می باشد که از کانی های پلاژیوکلاز، کوارتز، آلکالی فلدسپار، مسکویت، بیوتیت و هورنبلند تشکیل شده اند و غالبا" بافت دانه ای دارند. این توده ها توسط یکسری دایکهایی با ترکیب آندزیتی تا ریولیتی قطع میشوند. این توده ها در داخل فلیش های ائوسن رخنمون یافته اند و در محل تماس دگرگونی های مجاورتی ضعیفی را ایجاد کرده اند. بررسی های ژئوشیمیایی این توده ها نشان می دهد که ماگمای سازنده آنها از نوع کالک آلکالن و از نوع گرانیتوئیدهای هم زمان با تصادم قاره ای و از نظر آلومینیوم پرآلومین تا کمی متا الومین هستند. نمودارهای بهنجار شدهء نمونه ها نسبت به گوشته آغازین نشان می دهد که آنها از عناصر ناسازگار u, th, rb, sr, k و کمیاب سبک غنی شدگی و از عناصر سازگار و کمیاب سنگین تهی شدگی دارند. بر اساس داده های حاصل از آنالیز ریزپردازشی ترکیب آمفیبول ها از نوع کلسیک بوده و در رده ی مگنزیو هورنبلند قرار میگیرند. بر اساس رده بندی شیمیایی میکاها، کانی های مورد بررسی در حد فاصل بین دو قطب سیدروفیلیت و بیوتیت قرار دارند و با توجه به مقدار fe/(fe+mg) (33/0<) جزء بیوتیت ها محسوب گردیده و از فلوگوپیت ها تفکیک میشوند. ترکیب پلاژیوکلازهای منطقه در گستره ای از 56/19 an تا 51/32 an بوده ومقدار آنورتیت به طور میانگین 78/23 درصد است. با استفاده از روش فشارسنجی al در هورنبلند، فشاری که برای تشکیل توده گرانیتوئیدی چشمه بید برآورد می شود در حدود 8/3 کیلوبار است. در ضمن دمای به دست آمده برای تشکیل کانی آمفیبول نسبتا پایین و در حدود ْc 751، برای گرانودیوریتها است. ویژگیهای ژئوشیمیایی و پتروگرافی، تاثیر سنگهای رسوبی و رسوبات فلیشی را در منشا گرانیت بوگ نشان میدهد. شواهد ذکر شده را در گرانیت چشمه بید بعضا" می توان مشاهده کرد که نشان از تاثیر آلودگی پوسته ای به طور کمرنگ تر در منشاء این تودهء گرانیتی دارد. به عبارت دیگر شاید بتوان چنین بیان نمود که در تشکیل گرانیتوئید های بوگ ذوب آناتکسی متاپلیت های تاثیرداشته است. احتمال می رود مهمترین عامل برای ذوب سنگهای رسوبی ماگمای مافیک منشا گرفته از گوهء گوشته ای است که در قاعده ء پوسته بالایی قرار گرفته است که منجر به ایجاد گرانیتوئید نوع s گشته، سپس بخش تفریق یافتهء ماگمای گوشته ای با گرانیتهای نوع s اختلاط کرده و گرانیت نوع hs را تولید میکند.