بررسی رابطه تعارض نقش های شغلی- خانوادگی و بحران هویت زنان شاغل شهر خرم آباد

مسئله تحقیق حاضر، بررسی رابطه تعارض کار- خانواده و بحران هویت زنان شاغل است. در جوامع سنتی، اغلب نقش های مربوط به شبکه خویشاوندی تعیین کننده هویت فردی بودند اما در جوامع معاصر، نقش های اکتسابی به خصوص نقش شغلی جزء هویت فردی را تشکیل می دهند. لذا بررسی رابطه تعارض کار- خانواده و بحران هویت زنان شاغل در جامعه نوین به عنوان یک مساله اجتماعی اهمیت دارد. در تبیین مسئله تحقیق از تئوری کنش متقابل نمادین و تئوری فرایند کنترل هویت پیتر بورک، تئوری نقش و دیدگاه کمیابی در این تئوری و به ویژه با تاکید بر نظریه مجموعه نقشی مرتون و تئوری فشار نقش گود در رویکرد مذکور استفاده شده است. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. ابزار مورد استفاده پرسشنامه بوده که در آن از مقیاس های تعارض کار- خانواده و مقیاس حمایت اجتماعی خانواده از فرد شاغل نیز استفاده شده است. جامعه آماری کلیه زنان شاغل شهر خرم آباد می باشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 310 نفر از زنان سه گروه شغلی دفتری و اداری، درمان و آموزش به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و مورد پرسش قرار گرفته اند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفته است. در آمار توصیفی به توصیف ویژگی های عمومی پاسخگویان پرداخته شده است و در آمار استنباطی با استفاده از آزمون f، مقایسه میانگین ها، رگرسیون و تحلیل مسیر به بررسی رابطه بین متغیر های مستقل تحقیق و متغیر وابسته و آزمون فرضیه ها پرداخته شده است. یافته ها و نتایج تجربی پژوهش نشان داد که فرضیه های تحقیق مورد تایید قرار گرفته اند و به طور کلی رابطه معنی داری بین متغیرها وجود دارد و فرضیه ها و مدل تحقیق تایید می شود. به این ترتیب که: بین همزمانی نقش های شغلی- خانوادگی زنان با تجربه تعارض کار- خانواده آنان رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین مشخص شد که از بین دو عامل انتظارات نقش خانوادگی و انتظارات نقش شغلی، عامل خانواده و انتظارات نقش خانوادگی تغییرات بیشتری از تعارض را تبیین می کند. بین حمایت اجتماعی خانواده از فرد شاغل و تجربه تعارض کار- خانواده رابطه معنادار و معکوسی برقرار بود و این فرضیه نیز تایید شد. نهایتا یافته های تحقیق نشان داد که تاثیر تعارض نقش های شغلی- خانوادگی زنان بر بحران هویت آنان تایید شد و رابطه معنادار و مستقیمی بین تجربه تعارض کار- خانواده و بحران هویت زنان مشاهده شد که این بیانگر اهمیت نقش ها و تعارض نقش بر هویت و بحران هویت زنان است. به این ترتیب، با توجه به کارایی تعارض کار/ خانواده در کاهش بحران هویت زنان و همچنین کاهش تعارض از طریق حمایت اجتماعی لازم است در این زمینه به زنان شاغل و خانواده های آنان اطلاع رسانی شود.