سوررئالیسم ادبی و هنری در ایران

چکیده توجه به نیروهای فراتر از حواس طبیعی انسان را در تمامی طول تاریخ، به خود جذب نموده است. سوررئالیسم که پایه های فکری آن بر همین اساس بنا شد، از برجسته ترین سبک هایی بود که در اصل پا را از محدوده ی ادب و هنر فراتر گذاشت و به دلیل مضمون گسترده ی روانشناختی که داشت، تقریبا به نوعی ایدئولوژی زندگی در قرن بیستم بدل شد. فراگیر شدن آن محدوده ی مرزهای جغرافیایی کشور ما را نیز درنوردید و در دوره ای خاص، ادبیات و هنرمان را تحت تاثیر تفکر خاص خود قرار داد. در این رساله تلاش بر این است تا پس از بررسی و تحلیل عناصر و عوامل تشکیل دهنده ی نظام فکری سوررئال در جوامع غربی به مشابهت هایی که مابین تفکر فرامادی سوررئال در غرب و تفکر فرانگر در عرفان ایرانی وجود دارد، بپردازم. عنصری که شاید قرنها در ادب و هنر ایران وجود داشته است ولی نوع بیان آن در عصر جدید متفاوت شده است. همچنین بررسی این نکته که سوررئالیسم دقیقا از چه زمانی و به چه طریقی به مقوله ی ادب و هنر معاصر ایران می پیوندد و شناخت فرایندهای هنری و ارتباط آن با تحولات اجتماعی و فرهنگی نیز، در این تحقیق پژوهش شده است که جهت بررسی مقوله ی سوررئالیسم در کشورمان، به نویسندگان، شعرا و نقاشانی که مکتب سوررئالیسم را جهت بیان خود برگزیدند به طور جامع خواهم پرداخت. واکاوی نحوه ی شکل گیری تئوری های هنری در جهت برداشت و تحلیل صحیح تر این مباحث، غیر قابل انکار است. آنچه در این میان مورد سوال و پرسش قرار می گیرد بنیان نظریه ی سوررئالیسم و ارتباط آن با عرفان است. رساله ی حاضر سعی دارد با بررسی سوررئالیسم به شکل عام و بررسی شکل ایرانی آن به شکل خاص، دریچه ای بگشاید که بتوان از ورای آن مفهوم آثاری را که در این باب شکل گرفته، نگریست و به درستی درک کرد. واژگان گلیدی:سوررئالیسم،عرفان،ادبیات و نقاشی معاصر ایران.