اثر تاریخ های مختلف کاشت روی عملکرد، برخی صفات مورفولوژیک و پروتئین های ذخیره ای ده رقم سورگوم دانه ای در منطقه یاسوج

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد، برخی صفات مورفولوژیک و پروتئین های ذخیره ای ده رقم سورگوم دانه ای، آزمایشی در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. عوامل مورد مطالعه عبارت بودند از نه رقم سورگوم (odejaska 25، sor834،sor 808 ، sor1008،kamysinskoje 5 ، jubilenyi، janatarkrasyi، saggina، sor 838) و سه تاریخ کشت 30 اردیبهشت و 15 و 30 خرداد ماه. در این آزمایش یکی از ارقام به دلیل حمله آفات حذف گردید و بررسی روی نه رقم انجام گرفت. نتایج نشان داد برهمکنش رقم و تاریخ کاشت در سطح احتمال 1? بر تمام صفات مورد بررسی معنی دار بود. بیشترین عملکرد (863 گرم در مترمربع) و تعداد دانه در خوشه (2191) از رقم sor 834 در تاریخ کاشت 15 خرداد و همچنین بیشترین وزن هزار دانه در 30 خرداد و بلندترین طول خوشه از همین رقم در تاریخ کاشت30 اردیبهشت به دست آمد. رقم odejaska 25 در تاریخ کاشت 30 اردیبهشت بیشترین تعداد پنجه بارور (10) را در بین تاریخ های کاشت مورد بررسی به دست آورد. رقم janatarkrasyi بلندترین ارتفاع گیاه (202 سانتی متر) را به خود اختصاص داد که اختلاف معنی داری با رقم sor 834 (192 سانتی متر) در تاریخ کا شت 30 اردیبهشت نداشت. اما کمترین وزن هزار دانه, تعداد دانه و پنجه بارور را نیز همین رقم در تاریخ کاشت سوم (30 خرداد) و پایین ترین عملکرد دانه (219 گرم در متر مربع) را هم به خود اختصاص داد. بیشترین کاروتنوئید و کلروفیل b در رقم odejaska 25 به ترتیب در تاریخ های کاشت 30 خرداد و 30 اردیبهشت و بالاترین کلروفیل a و مجموع دو کلروفیل، در رقم sor 834 و kamysinskoje 5 به ترتیب از تاریخ کا شت 15 و 30 خرداد حاصل شد. بیشترین میزان پروتئین ذخیره ای در ماده خشک بذر را رقم saggina در تاریخ کاشت 15 خرداد با میانگین 618/0 میلی گرم در گرم وزن خشک برگ دارا بود. و رقم odejaska 25 در تاریخ کاشت 30 خرداد کمترین میزان را در مجموع چهار پروتئین دارا بود. رقم odejaska 25 با کمترین طول دوره رشد رویشی در تاریخ کاشت 30 اردیبهشت، از کمترین زمان خروج کامل گل آذین و کوتاه ترین رسیدگی فیزیولوژیکی نیز در تاریخ کاشت 15 خرداد برخوردار بود. رقم jubilenyi در تاریخ کاشت 30 اردیبهشت، بلندترین طول دوره رویشی را دارا بود که اختلاف معنی داری با رقم janatarkrasyi در تاریخ کاشت 30 خرداد نداشت. همچنین این دو رقم با بیشترین مدت زمان برای خروج کامل گل آذین به ترتیب در تاریخ های کاشت 30 اردیبهشت و 30 خرداد، در یک گروه آماری قرار گرفتند. تاریخ کاشت 30 خرداد ماه رسیدگی فیزیولوژیک بالاتری را برای رقم janatarkrasyi دارا بود. با توجه به نتایج به دست آمده در بین ارقام سورگوم مورد مطالعه رقم sor 834 و تاریخ کاشت 15 خرداد در منطقه یاسوج و مناطق با شرایط آب و هوایی مشابه رشد بیشتری داشت.