بررسی اثرات آنتی‏اکسیدانی و آنتی‏دیابتی و آنتی آپوپتوتیک عصاره متانولی گیاه تلخ بیان(sophora alopecuroides)

دیابت شیرین نوعی اختلال در متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی است که به علت کاهش ترشح انسولین و یا مقاومت به انسولین یا هر دو به وجود می‏آید. شواهد زیادی نقش استرس اکسیداتیو در ایجاد دیابت را نشان می‏دهند. گیاهان عمده‏ترین منبع آنتی‏اکسیدانهای طبیعی هستند لذا در این مطالعه میزان فعالیت آنتی‏اکسیدانی و هایپوگلیسمیک حاد عصاره متانولی سه گیاه sophora alopecuroides, acroptilon repens, ducrosia assadii سنجیده شد و اثرات تجویز 14 روزه دوز موثر گیاهی که بیشترین خاصیت آنتی‏اکسیدانی و هایپوگلیسمیک حاد را داشت بر برخی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم بررسی شد. خواص آنتی‏اکسیدانی عصاره‏های متانولی بصورت in vitro با دو روش قدرت احیاکنندگی یون آهن (frap) و به دام‏اندازی رادیکال آزاد دی‏فنیل پیکریل‏هیدرازیل (dpph) سنجش شد. ضمناً تأثیر عصاره ها با دوزهای 100 و 300 بر تست تحمل گلوکز (ogtt) در موش‏های نرمال تعیـیـن شد. با تزریق استروپتوزوتوسین با دوز (stz) mg/kg, i.p 60 در موش‏های صحرایی نر دیابت نوع 1 القا شد. 7 روز بعد از تزریق موش‏هایی که قند خون ناشتای آن‏ها بیشتر از mg/dl300 بود دیابتی محسوب و به 3 گروه تقسیم شدند و عصاره با دوز300 ، گلایبن کلامید ?g/kg)600) وml5/0 آب مقطر(حلال عصاره) به روش گاواژ، به مدت 14 روز دریافت نمودند. در پایان 14 روز، بعد از بیهوشی کامل حیوانات خونگیری انجام شد. سپس سرم به منظور اندازه‏گیری فاکتورهای سرمی گلوکز، کلسترول، تری‏گلیسرید، کراتینین، alt، ast جدا شد. نتایج بدست آمده از تست تحمل گلوکز نشان داد که در گروه دریافت کننده دوز mg/kg100 و mg/kg300 عصاره‏ s. alopecuriodes و دوز mg/kg300 عصاره a. repens، سطح سرمی گلوکز در لحظه 120 در مقایسه با گروه نرمال، کاهش معنی داری نشان داده است. ic50 عصاره متانولی گیاه s. alopecuroides در روش dpph و frap در مقایسه با bha (شاهد مثبت) با ic50 mg/ml15/1 وmg/ml062/0، به ترتـیـب mg/ml846/2 و mg/ml 28/0 و برای عـصـاره d. assadii mg/ml45/4 و 6/0 و برای عصاره a. repens mg/ml 9/6 وmg/ml 2 بـود. میانگین سطح سرمی گلوکز، کلسترول، تری‏گلیسرید، کراتینین ، ast و alt در گروه دریافت‏کننده دوز mg/kg300 عصاره به مدت 14 روز نسبت به گروه شاهد به طور معنی‏داری کاهش یافت. عصاره متانولی گیاه s. alopecuroides دارای اثرات هیپولیپیدمیک و هیپوگلیسمیک می‏باشد. بخشی از اثرات هایپوگلیسمیک عصاره احتمالاً به واسطه ویژگی‏های آنتی‏اکسیدانی گیاه می‏باشد.