تعیین رابطه دز - پاسخ غده تیروئید در بیماران تحت پرتودرمانی خارجی نواحی سر و گردن به روش ارزیابی عملکردی بر اساس مفهوم dmh در مدلهای ntcp

هدف اصلی رادیوتراپی نابود کردن تمامی سلولهای سرطانی و رساندن کمترین آسیب به بافت های سالم اطراف تومور می باشد. برای رسیدن به هدف فوق می بایست قبل از شروع هر دوره درمانی ابتدا یک درمان مناسب را بر اساس بیشترین احتمال کنترل تومور و کمترین احتمال آسیب بافت های سالم اطراف طراحی کرد که برای انجام چنین فرایندی دانستن روابط دز- پاسخ تمامی ارگان ها الزامی است. یکی از ارگان های بدن که دارای حساسیت پرتوی بالایی بوده و متاسفانه به ناچار در رادیوتراپی سر و گردن تحت تابش می باشد غده تیروئید است. هدف اصلی این تحقیق بدست آوردن رابطه دز - پاسخ غده تیروئید بر اساس مدلهای ntcp (normal tissue complication probability) و بررسی اثر dmh (dose mass histogram) بعنوان ورودی مدل های ntcp در مقایسه با dvh (dose volume histogram) است. از اینرو در این تحقیق 65 بیمار مبتلا به یکی از سرطان های سر و گردن که تیروئید آنها به ناچار تحت تابش بوده به مدت یک سال تحت پیگیری قرار گرفتند. آزمایش های تیروئید و پارامترهای سونوگرافی داپلر رنگی و b mode بیماران در فواصل زمانی مشخص از حین رادیوتراپی تا یکسال بعد از اتمام درمان اندازه گیری شدند. مطابق با نتایج این تحقیق عوارض و آسیب های غده تیروئید از حین درمان آغاز گشته و دز آستانه برای ایجاد آسیب اولیه تیروئید 12 گری بدست آمد. 29 بیمار (6/44%) مرد و زن در یکسال دچار کم کاری تیروئید شدند که تعداد زنان مبتلا به کم کاری نسبت به مردان بیشتر بود. پارامترهای 6 مدل متداول ntcp برای پیشگویی آسیب کم کاری تیروئید بدست آمد که نتایج این تحقیق نشان داد که مدل دز میانگین بهترین مدل از نظر توانایی پیشگویی بوده و این خود بیانگر ساختار موازی تیروئید است. از سوی دیگر نتایج این تحقیق نشان داد که در ساختاری مانند تیروئید مفهوم dmh اثر چشمگیری را در مدل ها نمی گذارد هر چند که با ورودی dmh نتایج برازش بهتری برای مدل ها نسبت به dvh بدست آمد. ارتباط معنی داری بین تغییرات vascularization با آسیب دیررس تیروئید ناشی از تشعشع بدست آمد.