بررسی اثر چند عصاره گیاهی و سم پی متروزین بر پارامترهای جدول زندگی سفیدبالک پنبه bemisia tabaci (biotype a) (genn.) در شرایط کنترل شده

سفید بالک پنبه bemisia tabaci (genn.) (hem.: aleyrodidae) از آفات مهم محصولات کشاورزی در ایران است. در این پژوهش اثر زیرکشنده ی عصاره های گیاهی کلپوره، استبرق، آویشن و شاتره و آفت کش های پی متروزین، نیمارین بر پارامترهای جدول زندگی سفیدبالک پنبه b. tabaci (biotype a) (genn.) روی مرحله حشره کامل و تخم های در معرض گیاه آلوده به روش غوطه وری برگ مورد بررسی قرار گرفت. آفت کش پی متروزین به عنوان شاهد مثبت و آب و اتانول به عنوان شاهد منفی در نظر گرفته شد. عصاره شاتره مرگ و میر مراحل تخم، پوره، شفیره هم چنین مرگ و میر کل مراحل تخم، پوره و شفیره را افزایش داد. این نتایج نشان دهنده این است که عصاره شاتره بعد از سم پی متروزین بیشترین مرگ و میر را در مراحل مختلف ایجاد کرده است و با توجه به این نتایج، اثرات کشندگی عصاره شاتره روی مراحل مختلف زندگی سفید بالک پنبه در خور نگرش است. پارامترهای جدول زندگی در تیمار حشرات کامل و تخم های در معرض گیاه آلوده طبق جدول زندگی دوجنسی ویژه سنی آنالیز شد. در تیمار حشرات کامل، کمترین بقا و دوره تخم گذاری در تیمار استبرق مشاهده می شود، پس از عصاره استبرق، عصاره آویشن در مقایسه با سایر تیمارها دارای کمترین دوره تخم گذاری بوده است، در تیمار تخم های در معرض گیاه آلوده، کمترین بقا و دوره تخم گذاری در تیمار کلپوره مشاهده می شود و عصاره آویشن دارای کمترین بقا و عصاره استبرق دارای بیشترین دوره تخم گذاری بوده است. نتایج حاصله پارامترهای جمعیت در تیمار حشرات کامل نشان داد، بین متغیر نرخ خالص تولید مثل (nrr یا r0 )، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) در سطح 1 درصد اختلاف معنی دار وجود دارد و برای متغیرهای نرخ ناخالص تولید مثل (grr) و متوسط مدت زمان یک نسل (t) به روز در سطح 5 درصداختلاف معنی دار وجود ندارد، در تیمار تخم های در معرض گیاهان آلوده که بین متغیر نرخ ناخالص تولید مثل (grr)، نرخ خالص تولید مثل (nrr یا r0 )، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) در سطح 1 درصد اختلاف معنی دار وجود دارد و برای متوسط مدت زمان یک نسل (t) به روز در سطح 5% اختلاف معنی دار وجود ندارد. در این پژوهش بعد از آفت کش پی متروزین، عصاره های استبرق و کلپوره بیشترین تاثیر را روی آفت مورد نظر داشته و rm را به طور معنی داری نسبت به کنترل کاهش می دهند. طبق نتایج به دست آمده از پژوهش مورد نظر و سایر پژوهش های انجام شده می توان نتیجه گرفت که سم پی متروزین و عصاره های استبرق و کلپوره می توانند به عنوان مواد موثر علیه آفات در برنامه های ipm به کار روند.