جایگاه کارشناسی در داوری بین المللی

موضوعات مورد اختلاف که به داوری ارجاع می شوند هم در داوری مربوط به حقوق بین الملل عمومی و هم بویژه در داوری تجاری بین المللی در بسیاری موارد جنبه تخصصی دارند که خارج از دانش عمومی داوران می باشد. هدف از تحقیق حاضر که جنبه تحلیلی- توصیفی دارد این بوده است که جایگاه نظر کارشناسی به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا و نیز روش های بکار رفته در داوری بین المللی جهت استفاده از تخصص کارشناسان در دعاوی مورد بررسی قرار گرفته و نیز قواعد مربوط به ارزیابی این نظرات شناسایی و تبیین گردد. این تحقیق نشان می دهد برخورد دیوان ها و داوران بین المللی با ادله اثبات دعوا و از جمله کارشناسی برخوردی آزاد و دور از تعصب بوده است. لذا در داوری بین المللی برای اخذ اطلاعات تخصصی مربوط به موضوع داوری از هر دو روش مهم موجود یعنی شهادت شهود کارشناس طرفین اختلاف و تحقیقات کارشناسی کارشناس منصوب دیوان داوری استفاده می گردد. در مواردی نیز از کارشناس مشاور برای تحصیل اطلاعات تخصصی کمک گرفته می شود. همچنین استفاده از کارشناسان در ترکیب هیئت داوری نیز مسبوق به سابقه است. ارزیابی نظر کارشناسی ارائه شده از سوی شاهد کارشناس و نیز کارشناس منصوب دیوان داوری در هر حال با داور است و در این ارزیابی عواملی از قبیل عدم هر نوع جانبداری در کارشناس، وجود صلاحیت حرفه ای لازم در کارشناس و نهایتاً تطابق محتوای نظر کارشناسی با قواعد منطق و اوضاع و احوال محقق قضیه مد نظر قرار می گیرد. در داوری تجاری بین المللی موضوعاتی از قبیل صلاحیت دیوان داوری، تعیین وضعیت اموال، مسئولیت و ارزیابی و در داوری مربوط به حقوق بین الملل عمومی اختلافات مرزی، تعیین واقعیاتی که اثبات آن واقعیات باعث مسئولیت بین المللی می شوند، مسائل مربوط به ارزیابی و تعیین خسارت و بالاخره تعیین رژیمی برای آینده از اهم موضوعاتی هستند که از نظر کارشناسی در خصوص آنها استفاده می شود.