جنبه های اجتماعی-فرهنگی ترجمه به آذربایجانی در ایران: نمونه ی زبان اقلیت

آذربایجانی های ایران به زبان فارسی مسلط اند؛ با این حال به خود زحمت ترجمه متونی را می دهند که به زبان فارسی در اختیارشان است. اغلب چنین ترجمه هایی در حوزه های خاص و محدود انجام می گیرد. این مطالعه بر آن بود که (1) به شناسایی دلایل حضور و غیاب ترجمه در آذربایجان بپردازد، و (2) نقش اجتماعی و فرهنگی ترجمه در این بافت را توصیف کند. در این مطالعه، چارچوب زبان شناسی اجتماعی ادواردز (2010) برای توصیف وضعیت زبان آذربایجانی و چارچوب گونزالز (2005) برای توصیف وضعیت ترجمه در این بافت به کار رفت. سپس مفاهیم ارائه شده توسط کرانین (1995، 1998، 2009) و فوکوس (2005) برای بحث درباره کارکردهای ترجمه در بافت اجتماعی-فرهنگی آذربایجان به کار گرفته شد. داده های اصلی این مطالعه را اطلاعات کتاب شناختی ثبت شده در پایگاه داده های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، و اسناد و نوشته های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، و زبانی دیگر پژوهش گران درباره ی آذربایجان تشکیل می داد.داده های اصلی این مطالعه را اطلاعات کتاب شناختی ثبت شده در پایگاه داده های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، و اسناد و نوشته های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، و زبانی دیگر پژوهش گران درباره ی آذربایجان تشکیل می داد. داده های کتاب شناختی برای بررسی تعداد ترجمه ها به آذربایجانی، ژانر ترجمه ها، سال ترجمه ها، زبان مبدا ترجمه ها، و دیگر اطلاعات بررسی شد. پژوهش های دیگران نیز برای توصیف وضعیت اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، زبانی، اقتصادی، سیاسی، و روانشناختی آذربایجان، آنگونه که چارچوب ادواردز (2010) ضروری ساخته بود، مورد تحلیل محتوایی قرار گرفت. تحلیل ها نشان داد که دلیل غیاب ترجمه در بسیاری از حوزه ها وابستگی آذربایجانی به زبان فارسی است. با این حال، در حوزه های به خصوصی همچون ادبیات، حضور ترجمه قابل مشاهده بود. دلیل چنین ترجمه هایی، بنابه این مطالعه، فعالیت هایی برای حفظ زبان و هویت آذربایجانی تشخیص داده شد.