بررسی اثرات سمّیت سلولی و ضد سرطانی سس کو ئی ترپن فروتینین در شرایط in vitro و in vivo

چکیده سرطان کارسینومای کولورکتال دوّمین بدخیمی شایع دستگاه گوارش در ایران می باشد. علارغم پیشرفت در جراحی، رژیم های شیمی درمانی و پرتو درمانی مقابله با این بیماری همچنان با چالش های فراوانی روبرو است. سس کوئی ترپن ها هیدروکربن های حلقوی با منشاء گیاهی هستند که اثرات ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد التهابی آن ها به اثبات رسیده است. در این تحقیق اثر سمّیت سلولی و فروتینین، سس-کوئی ترپن مستخرج از ریشه گیاه ferula ovina، بر روی سلول های ct26 (سلول های سرطانی کولون موش) و nih/3t3 (فیبروبلاست موشی) با استفاده از روش mtt بررسی گردید. همچنین مکانیسم عمل و القا آپوپتوز این ترکیب با استفاده از رنگ آمیزی dapi، سنجش comet و رنگ آمیزی pi بررسی گردید. همچنین اثرات ضد سرطانی این ترکیب بر روی مدل کارسینومای کولون موشی با دوز مصرفی mg/kg 33/9 به صورت تزریق داخل صفاقی بررسی شد. به منظور بررسی سمیّت فروتینین غلظت های ( ?g/ml50-5) از ماده ی فوق بر روی سلول ها اثر داده شد. بعلاوه تغییرات ریخت شناسی نیز در این سلول ها بررسی گردید. نتایج حاصل از سنجش mtt نشان دادند که پس از 24 ساعت، ic50 فروتینین ?g/ml 26 بود. تیمار سلول های nih/3t3 با فروتینین طی بازه زمانی مشابه موثّر نبوده و به ic50 نرسید. آسیب های وارده به dna بوسیله رنگ آمیزی dapi و سنجش comt تایید شدند. همچنین بررسی سیکل سلولی نمایانگر افزایش تعداد سلول ها در sub-g1 بود که نشانه ی اثرات آپوپتوزی فروتینین در این سلول ها می-باشد. مطالعات در شرایط طبیعی بدن کاهش اندازه ی تومور را در گروه تیمار شده با فروتینین در مقایسه با گروه های کنترل نشان دادند، این اثر مشابه گروه تیمار شده با سیس پلاتین بود. بررسی های بافت شناسی تومور نیز این نتایج را تایید نمودند. رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین صورت گرفته از نمونه های طحال و کبد جانوران نشان دادند که فروتینین و dmso معادل آن دارای سمّیت اندکی بر روی طحال بوده، در حالی که هیچگونه سمّیتی بر روی کبد آن ها مشاهده نشد. با توجّه به نتایج حاصل می توان فروتینین را به عنوان ترکیب طبیعی با فعّالیت ضد سرطانی در مطالعات پیش کلینیکی آینده پیشنهاد نمود.