معیارهای طراحی کارگاه های صنایع دستی برای پیشگیری از مخاطرات حرفه ای

چکیده کارگاه های سنتی وغیرسنتی ساخت آثار چوبی به لحاظ تجهیزات و عوامل محیطی و ارگونومیکی دارای ویژگی های خاص و بعضاً متفاوت با کارگاه های درودگری معمولی می باشد،لیکن مسئله«مخاطرات بهداشتی وایمنی شغلی»در همه کارگاه ها حائز اهمیت است.لذا دسترسی به معیارهای مناسب جهت پیشگیری ازمخاطرات شغلی نیاز به واکاوی داشته و این پژوهش درصدد دستیابی به اطلاعات جامع و دقیق در این زمینه می باشد؛خصوصا ًاینکه در کارگاه های سنتی برخی باورها و بنیان های فکری ویژه نیز در فضای طراحی و تولید آثار دخیل می باشد. این پژوهش با روشی توصیفی–تحلیلی و از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شده و در40 کارگاه وبر روی 80 نفر از شاغلین به بررسی پرداخته است.شناسایی عوامل زیان آور فیزیکی محیطی(نور، صدا،...)و همچنین شیمیایی،و نیز ارزیابی اختلالات اسکلتی-عضلانی از طریق تست «نوردیک» و ارزیابی وضعیت بدنی شاخص پیشه ور با روش های«owas وrula»صورت پذیرفته است.برای آنالیزاطلاعات حاصل از تست«نوردیک»از نرم افزار«spss17» و برای رسم نمودارها از نرم افزار«excel» استفاده گردیده است.بررسی های انجام شده نشان داد که عوامل محیطی و فیزیکی ارزیابی شده دراین کارگاه ها در شرایط استانداردی قرار نداشته وبرطبق نتایج آنالیزهای تست نوردیک بیشترین اختلالات در نواحی کمر وگردن پیشه وران بروز می یابد.آزمون«فرضیه درد» در نواحی نه گانه بدن،نشان داد تنها در ناحیه درد کمر اختلاف معنادار(5 0/0 >p) در دو کارگاه گره چینی وخاتم کاری وجود دارد؛اقدامهای اصلاحی لازم جهت رفع این مخاطرات از طریق دوروشowas وrula مبنی برآنست که سطح اولویت اقدام های اصلاحی در وضعیت بدنی شاخص درکارگاه های معرق «ضرورت دارد» و درکارگاه های گره چینی ومشبک«بایستی به زودی اصلاحات وتحقیقات دقیقتری انجام گیرد».که این عوامل به دلیل وضعیت بدنی نامطلوب،شرایط نامناسب ایستگاه های کاری،ابزار کار و حتی ساعات طولانی کار در روز،بروز می یابد. در خصوص«باورهای حرفه ای» جاری در کارگاه های سنتی نیز مشخص شدکه به دلیل معنادار بودن حرفه و عدم وجود مرز بین کار و هنر و صنعت و...،پیشه وران از نوعی«رضایت روحی و روانی» برخوردار شده،که وجود این باورها نه تنها سبب بروز مخاطرات جسمانی شغلی نمی گردد،بلکه ایشان را از مخاطرات روانی ناشی از کار نیز مصون می دارد. کلید واژه ها کارگاه های چوب سنتی و غیرسنتی- باورهای حرفه ی- مخاطرات شغلی- تست نوردیک-روش(رولا و اوواز)