مطالعه تاثیر لکه های خورشیدی بر خشکسالیهای اقلیمی نواحی جنوبی و مرکزی کشور

چکیده: خورشید منبع اصلی همه انرژی است که سامانه اقلیمی از آن منشا می گیرد، بنابراین واضح است که تغییرات در میزان خروجی خورشید می تواند بر اقلیم زمین تآثیرگذار باشد. تغییر پذیری عناصر آب وهوایی از قبیل بارندگی، دما و وقوع خشکسالی های متناوب از ویژگی های آب و هوای جهان محسوب می شوند. عامل اصلی این تغییرات از گردش عمومی جو که خود تحت تاثیر خورشید می باشد سر چشمه می گیرد. واقع شدن ایران برروی کمربند خشک جهانی موجب شده است تا مقادیر بارندگی آن همواره دچار نوسان های شدیدی باشد. ویژگی های خشکسالی ایران نشان می دهد که بطور کلی هیچ منطقه ای از کشور از این پدیده در امان نبوده و مکانهای مختلف هر کدام به نسبت موقعیت طبیعی خود اثرهای این پدیده مخرب را تجربه می کنند.در این تحقیق با استفاده از دو شاخص خشکسالی اقلیمیspi وrdi و با استفاده از روش های آنالیز موجک پیوسته و متقاطع و تجزیه و تحلیل های آماری، نقش لکه های خورشیدی بر وقوع خشکسالی های سالانه در8 ایستگاه ناحیه مرکزی و جنوبی کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل بیانگر وجود ارتباط همبستگی معنی دار منفی تا مثبت بین لکه های خورشیدی و خشکسالی ها در ایستگاه های منتخب می باشد. مشخص گردید که خشکسالی ها دارای نوسان های دوره ای معنی دار طی چرخه های (مثبت و منفی)7،8 ،11و22ساله می باشند. همبستگی بین خشکسالی ها و لکه های خورشیدی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور با اندکی تغییر با هم هماهنگ هستند. بدین ترتیب که خشکسالی ها در نواحی جنوبی بیشتر از چرخه مثبت فعالیت های خورشدی تبعیت می کنند ( با افزایش لکه های خورشیدی خشکسالی ها هم افزایش پیدا می کنند)، در حالیکه در ایستگاه های مرکزی، بیشتر ارتباط وهمبستگی معنی دار منفی و معکوس بین لکه های خورشیدی وخشکسالی ها وجود دارد (همزمان با افزایش لکه های خورشیدی از میزان خشکسالی ها کاسته شده است). وجود خشکسالی ها و تر سالی های متناوب و متوالی متناسب با لکه های خورشیدی، حاکی از این واقعیت است که خورشید و فعالیت های آن نه تنها عامل تعیین کننده و تاثیر گذار بر خشکسالی ها در کل کره زمین محسوب می شود بلکه نقش آن در خشکسالی های ایران نیز قابل ملاحظه است.