تعیین الگوی بهینه محصولات زراعی: مقایسه روش های مختلف برنامه ریزی ریاضی

چکیده واردکردن شرایط ریسک و عدم قطعیت در بخش کشاورزی امری اجتناب ناپذیراست. این موضوع سیاست گذاران بخش کشاورزی را برآن داشته است تا به برنامه ریزی و مدیریت درست منابع موجود بپردازند. در این مطالعه با استفاده ازکاربرد برنامه ریزی ریاضی به کمک روش برنامه ریزی توأم با ریسک، موتاد و تارگت موتاد در قالب الگویی سعی شده است با در نظر گرفتن محصولات زراعی موجود در بخش زراعت شهرستان ری الگوی بهینه کشتی ترسیم شود، که با استفاده از آن به حداکثر سود ناخالص قابل دسترس برای کشاورزان دست یافت. همچنین کوشش شده است اثر منافع اجتماعی حاصل از فعالیت های کشاورزی در مدل دخالت و اندازه گیری شود. آمارگیری از محصولات زراعی کشاورزی در سال های زراعی 90-1389 از طریق تهیه پرسشنامه و مصاحبه حضوری در چهار بخش فشاپویه، حسن آباد، کهریزک و قلعه نو که کلیه مساحت بخش زراعت شهرستان ری را در بر می گیرد انجام شده است. نتایج به دست آمده با توجه به محدودیت های الگوی بهینه برنامه ریزی شده نشان می دهد، در تمامی الگوها محصول ذرت علوفه ای به دلیل هزینه تولید بالا از مدل حذف، همچنین در مدل های ریسکی مشخص گردید محصولات یونجه، پنبه و آفتابگردان دارای بازده ناخالص بیشتری هستند. همچنین اگر کشاورزان از سطح ریسکی متوسطی بهره می برند بهتر است از ترکیب محصولات کم ریسک تر که گندم و جو می-باشد، استفاده نمایند. برای حداکثرسازی منافع اجتماعی بهتر است محصول پنبه و آفتابگردان در سطح زیر کشت قرار گیرد و این به دلیل بهره وری بالاتر اجتماعی این محصولات می باشد. در پایان پیشنهاد می گردد آن دسته از کشاورزانی که از قدرت مالی بیشتری برخوردارند از محصولات یونجه، پنبه و آفتابگردان در سطح زیرکشت مزرعه خود استفاده کنند و کشاورزانی که از قدرت مالی کمتری برخوردارند محصولات گندم و جو را در سطح زیر کشت مزرعه خود وارد کنند. کلمات کلیدی: الگوی بهینه کشت ، برنامه ریزی ریاضی، ریسک، محصولات زراعی