تحلیلی بر موانع مکانیزاسیون آبیاری در مناطق روستایی مورد: دهستان دوغائی(شهرستان قوچان)

چکیده از هنگامی که بشر به فکر استفاده از آب و خاک برای تولید مواد غذایی افتاد، همواره مسئله آب و روش درست بهره برداری از آن مهم و مورد توجه بوده است. با نگاهی به گذشته، می توان ایرانیان را از جمله مردمان پیش رو در امر استفاده بهینه از منبع حیاتی آب دانست. امروزه با گذشت زمان به رغم ابداع روش های نوین آبیاری با راندمان بالا در ارتباط آبیاری و اهتمام فراوان دولت ها در عرصه سیاست گذاری در جهت توسعه این روش ها، استقبال چندانی از این فناوری ها نشده است. در این تحقیق سعی شده است به این پرسش پاسخ داده شود که در صورت وجود و معرفی فناوری-های نوین آبیاری دارای تناسب نسبی با شرایط اقتصادی کشاورزان، موثرترین مانع بر روند مکانیزاسیون آبیاری در مناطق روستایی در سطح دهستان دوغائی کدام است؟ و آیا تفاوت بین موانع در ارتباط با موقعیت جغرافیایی روستاها معنی دار است؟ روش پژوهش در تحقیق حاضر، توصیفی- پیمایشی و مبتنی بر تکمیل پرسشنامه است. داده های تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه نزد 294 کشاورز سرپرست خانوار(خانوار کشاورز)- که از طریق فرمول کوکران محاسبه شده- در10 روستا در چهار موقعیت متمایز جغرافیایی(که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند) به دست آمده، و سپس به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهند که بر اساس دیدگاه جامعه نمونه، موثرترین مانع بر روند مکانیزاسیون آبیاری در مناطق روستایی در این دهستان، موانع اقتصادی هستند و بین میزان موانع اقتصادی در ارتباط با موقعیت جغرافیایی روستاها تفاوت معنی داری وجود دارد. بدین صورت که موانع اقتصادی در روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی کمتر و در روستاهای دشتی و دره ای بیشتر ارزیابی شده اند. به رسمیت شناختن آبیاری قطره ای کم فشار در کنار آبیاری تحت فشار و ترویج آن و همچنین تصویب اعتبارات ویژه برای پیاده سازی آن، از جمله پیشنهادات این تحقیق برای توسعه مکانیزاسیون آبیاری در سطح کشور و حل موانع اقتصادی فراروی آن در سطح دهستان دوغائی است.