استخراج و شناسایی اجزائ تشکیل دهنده اسانس حاصل از بخش هوایی علف مار سدابی (cleome brachycarpa vahl ex dc) با روش طیف سنجی کروماتوگرافی گازی-جرمی (gc-ms)

cleomaceae ی که در خانواده cleomaceae قرار دارند ،جنس cleome با حدود ???-??? گونه بزرگترین جنس این خانواده به حساب می آید. cleome brachycarpa vahl ex dc یکی از ? گونه بومی جنس cleome در ایران است که معمولا در استان هرمزگان یافت می شود. این گیاه از دیدگاه سنتی دارای اثرات درمانی متفاوتی است و در درمان گال، روماتیسم ، درد و التهاب موثر است. از آنجائیکه تا به حال هیچ مطالعه ای در رابطه با استخراج و شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس c.brachycarpa صورت نگرفته، برآن شدیم تا برای اولین بار این تحقیق را انجام بدهیم. اسانس این گیاه با روش تقطیر با آب تهیه شد و میزان اسانس بدست آمده ?/? % ) (w/v بود.?? ترکیب که معادل ??.?% کل ترکیبات موجود در اسانس بود شناسایی شد. ترکیبات اصلی این اسانس شامل،thunbergol، ?-eudesmol ، elemol،3z-cembrene a و10-epi-?-eudesmol. بود. اسانس حاصل از c.brachycarpa شامل ? دی ترپنوئید، ?? سس کوئی ترپنوئید، ??مونوترپنوئید و یک فنیل پروپانوئید می باشد. مقایسه نتایج حاصل از این تحقیق با سایر مطالعات نشان داد که یک تفاوت معناداری بین اسانس c.brachycarpa با سایر گونه های جنس cleome وجود دارد. بر اساس مطالعات gc/ms ،اسانس گونه هایی که در نواحی غیر از ایران رشد می کنند شباهت زیادی به هم دارند. به عنوان مثال دی ترپنوئید phytol یکی از ترکیبات اصلی در اسانس c.spinosa ، c.serrate، c.monophylla و c.hirta به حساب می آید در حالیکه در گونه های c.brachycarpa، c.coluteoides،c.iberica که در ایران رشد می کنند phytol یافت نمی شود. این مطالعه اجزای تشکیل دهنده اسانس c.brachycarpa را برای اولین بار نشان داد. انجام مطالعات بیشتر برای بررسی اثرات فارماکولوژیک اسانس c.brachycarpa در آینده پیشنهاد می شود.?