پیشنهاد یک روش ابتکاری جهت حل مسئله زمانبندی پروژه با منابع محدود با فازی در نظر گرفتن زمان و نرخ مصرف منابع برای فعالیت ها

مسئله زمان بندی پروژه تحت محدودیت منابع (rcpsp) جزو معروفترین مسائل برنامه ریزی پروژه است و شامل زمان بندی یک مجموعه از فعالیت ها در شبکه پروژه، با در نظر گرفتن روابط پیش نیازی مابین آن ها و محدودیت های دسترسی به منابع محدود می باشد، به طوری که هدف یا اهدافی از پیش تعیین شده تامین گردد. پروژه های غیر رایج، به طور چشمگیری در بسیاری از سازمانها در حال افزایش هستند. این پروژه ها اغلب، تحت محدودیت منابع و عدم قطعیت (مثل بازدهی کارگران، شرایط جوی نامساعد و...) اجرا می شوند. در پروژه های غیر رایج، هر یک از پارامترهای پروژه ممکن است دارای عدم قطعیت باشند. عدم قطعیت در پارامترها را می توان به وسیله دو گروه از روش ها، شامل روش های مبتنی بر احتمالات و روش ها بر پایه مجموعه های فازی، مدل سازی کرد، که انتخاب آن ها وابسته به شرایط و ترجیحات مدیر پروژه می باشد. هر چند به دلیل منحصر به فرد بودن این پروژه ها، فقدان اطلاعات پیشین درباره پارامترها، موجب می شود که مدیر پروژه نتواند به طور صریح و قطعی این متغیر ها را توصیف کند، در این شرایط، پارامترها به وسیله قضاوت های ذهنی کارشناسان تخمین زده میشوند و روش ها بر پایه مجموعه های فازی، جهت اداره این پروژه ها معرفی می شوند. در اکثر تحقیقاتی که تاکنون در زمینه مسائل rcpsp فازی صورت گرفته، تنها مدت زمان انجام فعالیت ها به صورت فازی در نظر گرفته شده، ولیکن در تحقیق حاضر، علاوه بر مدت زمان اجرای فعالیت ها، پارامتر نرخ مصرف منابع توسط فعالیتها، نیز به صورت فازی لحاظ شده است. مسئله تحت بررسی در این تحقیق شامل دو گروه اصلی میباشد، به طوری که در گروه اول، پارامترهای زمان انجام فعالیت و نرخ مصرف منبع، فازی هستند و پارامتر میزان منبع در دسترس در واحد زمان، قطعی میباشد و در گروه دوم مسائل، هر سه پارامتر فازی هستند. همچنین با توجه به فازی یا قطعی بودن پارامتر میزان کل منبع مورد نیاز جهت تکمیل هر فعالیت، هر یک از این گروهها شامل دو زیرگروه نیز میباشند. به علاوه این مسائل به صورت چندحالته (mrcpsp) مورد بررسی قرار گرفته اند، به طوری که هر یک از فعالیتها دارای چندین حالت ممکن، جهت پردازش، میباشند. در تحقیق حاضر، انواع مسائل mrcpsp فازی به همراه جزئیات مورد بررسی قرار گرفته اند و فرمولبندی ریاضی این مسائل ارائه شده است. به علاوه یک الگوریتم ابتکاری جهت حل مسئله تحت بررسی در این تحقیق ارائه شده، که ترکیبی از الگوریتم ژنتیک و یک روش ابتکاری جهت زمانبندی پروژه تک حالته تحت محدودیت منابع، در شرایط فازی بودن مدت زمان اجرای فعالیتها، میباشد. همچنین عملکرد الگوریتم پیشنهادی با استفاده از آزمایشهای عددی مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاصل از الگوریتم، با جوابهای بهینه موجود و همچنین کرانهای پایینی، که برای مجموعه جوابهای شدنی مسائل محاسبه کرده ایم، مقایسه گردیده است. برطبق نتایج حاصله از آزمایشهای عددی، الگوریتم پیشنهادی از عملکرد خوبی، جهت حل مسائل mrcpsp، در شرایط فازی بودن مدت زمان انجام فعالیتها و نرخ مصرف منابع توسط فعالیتها، برخوردار است.