فیزیولو‍ژی سرماسختی در سه گونه کفشدوزک شکارگر (coleoptera:coccinellidae)

فیزیولوژی سرماسختی در سه گونه کفشدوزک شکارگر (goeze) hippodamia variegata، brumus octosignatus (gelber) وl. coccinella septempunctata در طی سال های 88-91 بررسی شد. هر سه گونه به طور ماهانه از پناهگاه-های زمستانه از لابلای بوته های گرامینه در کو ه های اطراف روستای قلی آباد از توابع شهرستان کبودرآهنگ جمع آوری شدند. پس از انتقال به آزمایشگاه نقطه انجماد بدن، تحمل به دماهای زیر صفر، میزان ترکیبات ضدیخ، گلیکوژن، چربی و اسیدهای چرب غشا ارزیابی شدند. به علاوه، نقش سرعت سرد شدن و مدت زمان سرمادهی روی میزان تحمل کفشدوزک ها به سرما بررسی شد. همچنین اثر دماهای مختلف در سنتز ترکیبات ضدیخ و مصرف احتمالی گلیکوژن مورد بررسی قرار گرفت. از آنجایی که این گونه ها در دوره زمستان گذرانی نقطه انجماد پایینی داشته و در اثر قرارگیری در دمای نقطه انجماد بدن حدود 80 درصد جمعیت پس از 5/2 ساعت و تمام جمعیت پس از 24 ساعت از بین می رفتند، جزو حشرات حساس به یخ زدگی تقسیم بندی شدند. تحمل به دماهای زیر صفر با کاهش دمای محیط زمستان گذرانی افزایش می یافت. مهمترین ترکیبات ضدیخ در این حشرات گلوکز، مایواینوزیتول و گلیسرول بود. این ترکیبات با کاهش دمای محیط افزایش یافته و با گرم شدن تدریجی هوا مجددا کاهش یافتند. ترکیبات ذخیره ای بدن که علاوه بر سنتز ترکیبات ضدیخ از آن ها در تولید انرژی جهت مهاجرت و جستجو برای یافتن پناهگاه مناسب استفاده می شد، گلیکوژن و چربی بود. این دو ترکیب قبل از شروع زمستان-گذرانی به میزان زیادی ذخیره و با پیشروی زمستان گذرانی مصرف می شدند. افزایش میزان اسیدهای چرب غیراشباع به اشباع غشاء نیز از دیگر راه های مقابله با آسیب های ناشی از کاهش دمای محیط بود. این ترکیب تا آذر ماه که تقریبا دمای محیط به حداقل میزان خود رسید ادامه یافت و سپس تا پایان زمستان که دمای محیط به تدریج افزایش می یافت، ثابت ماند. از مهمترین اسیدهای چرب که در تغییر این نسبت نقش داشتند، اسید چرب غیر اشباع اولئیک (c18:1) و اسید چرب اشباع استئاریک (c18:0) بود. به طور کلی این کفشدوزک ها قادر به تحمل 10 درجه سلسیوس پایین تر از کمترین دمای ثبت شده محیط بودند. بنابراین، در شرایط کشور ما به راحتی قادرند زمستان را با حداقل تلفات سپری کنند. ازآنجایی که تمامی تغییرات و سازش ها وابسته به دمای محیط بودند، بنابراین مهاجرت به ارتفاعات و پناهگیری در لابلای بوته های مرتعی برای کاهش نوسان های دمایی در طی دیاپوز برای این حشرات ضروری به نظر می رسد.