تاثیر کاربرد برگی آسکوربیک اسید و آلفا توکوفرول بر مقاومت به تنش شوری در توت فرنگی رقم سلوا

توت فرنگی (fragaria × ananassa ) گیاهی حساس به تنش شوری است و تحت محیط شور، رشد رویشی، زایشی و کیفیت وعملکرد میوه آن کاهش می یابد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر برخی ویتامین های دخیل در فرایند های ضداکسایشی (آسکوربیک اسید و آلفاتوکوفرول) بر خصوصیات کیفی و عملکرد توت فرنگی، رقم سلوا تحت شرایط تنش شوری طراحی و اجرا شد. این آزمایش در قالب فاکتوریل و بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. سه سطح از نمک کلرید سدیم (0، 15 و 30 میلی مول بر لیتر) در محلول غذایی حل شد و 4 سطح ویتامین شامل آسکوربیک اسید ( 5/1 و 3 میلی مولار) و آلفاتوکوفرول (5/1 و 3 میلی مولار ) بعلاوه شاهد (بدون ویتامین)، در سه مرحله همزمان با تیمار شوری، به فاصله دو هفته محلول پاشی گردید. نتایج نشان داد تنش شوری باعث کاهش شاخص های رویشی (سطح برگ، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه) شد. ویتامین ها (آسکوربیک اسید و آلفاتوکوفرول) اثر تنش شوری بر پارامتر های رشد را کاهش دادند. تحت تنش شوری تیمار آسکوربیک اسید در افزایش سطح برگ موثر تر بود. فاکتور های فیزیولوژیکی از جمله محتوای آب نسبی برگ و کلروفیلa، b و کل تحت شرایط تنش شوری کاهش یافتند در حالی که سبب افزایش نشت یونی بافت. افزایش معنی دار محتوای آب نسبی و میزان کلروفیل برگ و همچنین کاهش نشت یونی در بوته های تحت تیمار برگی با ویتامین ها بخصوص در شرایط شوری 30 میلی مولار مشاهده شد. غلظت کربوهیدرات های محلول و پرولین تحت شرایط تنش شوری افزایش و پروتئین های محلول برگ کاهش معنی داری یافت. کاربرد ویتامین ها اثر معنی داری بر میزان پرولین تحت شرایط شوری نداشتند. روند افزایش در کربوهیدرات های محلول تحت تیمار ویتامین ها در بوته های محلول پاشی شده با آلفا توکوفرول به ویژه در شرایط غیر شور بارزتر بود. ویتامین ها اثر معنی داری بر افزایش پروتئین های محلول داشتند. غلظت پروتئین های محلول در اثر تیمار آلفاتوکوفرول، به ویژه در شرایط شوری 30 میلی مولار، بیشتر از تیمار آسکوربیک اسید بود. تنش شوری میزان پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش و میزان سدیم را افزایش داد، ولی اثر معنی داری روی کلر نداشت. آسکوربیک اسید و آلفا توکوفرول تأثیر?معنی داری از لحاظ آماری بر مقدار کلر و نسبت پتاسیم به سدیم نداشتند. آسکوربیک اسید در افزایش جذب پتاسیم و آلفا توکوفرول در کاهش سدیم طی شوری 30 میلی مولار اثر چشمگیری داشتند. تنش شوری اثر منفی روی عملکرد کل داشت. محلول پاشی آسکوربیک اسید و آلفا توکوفرول باعث افزایش عملکرد بوته ها تحت تنش شوری شد. با افزایش شوری تأثیر ویتامین ها بخصوص آسکوربیک اسید بر افزایش عملکرد بیشتر بود. مواد جامد محلول و اسیدیته قابل تیتراسیون تحت شرایط شوری روند افزایشی را نشان دادند. میوه بوته های تیمار شده با شوری 15 میلی مولار بیشترین میزان نسبت مواد جامد محلول به اسیدیته را نشان دادند. تیمار برگی آسکوربیک اسید و آلفا توکوفرول با کاهش اسیدیته قابل تیتراسیون و افزایش مواد جامد محلول میوه شاخص طعم و کیفیت میوه را در شرایط شوری بهبود بخشیدند. آسکوربیک اسید و آلفا توکوفرول با افزایش میزان اسیدیته سبب کاهش شاخص طعم در شرایط فاقد شوری شدند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می توان به این نتیجه رسید که ویتامین های آنتی اکسیدانی (آسکوربیک اسید و آلفا توکوفرول) اثرات مضر شوری را بر بوته های توت فرنگی کاهش داده و سبب افزایش مقاومت به تنش شوری می گردد.